ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ား ေမးေလ့ေမးထ ရွိေသာ အလုပ္သမားဥပေဒ ေမးခြန္း ၁ဝဝ အေျဖ ၁ဝဝ အပိုင္း(၁)

ကိုရီးယားေရာက္ျမန္မာႏိုင္ငံသားညီအကိုေမာင္ႏွမမ်ားအေနျဖင့္ညီမွ်
ေသာတရားဥပေဒ၏အရိပ္အာဝါသေအာက္တြင္လံုျခံဳစြာအလုပ္
လုပ္ကိုင္ေနထိုင္ႏိုင္ၾကျပီးမိမိတို႔၏အခြင့္္အေရးမ်ားအားတရား
ဥပေဒႏွင့္အညီရဲရဲဝင့္ဝင့္ရယူရရွိခံစားႏိုင္ၾကေစရန္အလို႔ငွာေဖၚျပအပ္ပါသည္၊၊
(ဘားမားအက္ရွင္ကိုရီးယားမွ ဘာသာျပန္ဆိုသည့္ အလုပ္သမားဥပေဒစာအုပ္မွကူးယူ ေဖၚျပအပ္ပါသည္။)

၁၊ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း မၾကာခဏ ရိုက္ႏွက္ျခင္းျပဳလွ်င္ ။
ေမး။ ။ က်ေနာ္အလုပ္လုပ္ေနေသာ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ ကိုရီးယားသို႔ ေရာက္ရွိသည္မွာ မၾကာေသးေသာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္ စကား နားမလည္၊ အလုပ္မကြၽမ္းက်င္ေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္မည္ထင္သည္ မၾကာခဏ အမွားမ်ားေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႔ အမွားျဖစ္သည့္အခါတိုင္းတြင္ ကိုရီးယားလူမ်ိဳး အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားမွ ရိုက္ႏွက္ျခင္းျပဳေလ့ရွိသည္။ ပခံုး၊ ေက်ာ၊ လက္၊ ေနရာမ်ားကို ရိုက္ႏွက္တတ္သလို၊ ေျခေထာက္ျဖင့္ ကန္ သည္မ်ားလည္းရွိသည္။ ထိုျပႆနာကို မည္သို႔ ေျဖရွင္းမည္နည္း။

ေျဖ။ ။ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၏ အလုပ္သမားဥပေဒတြင္ “ အလုပ္ရွင္သည္ ရိုက္ႏွက္ျခင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္း၊ စသည္တို႔ကို မျပဳလုပ္ရ” ဟုေဖၚျပထားၿပီး၊ “အ ျခားေသာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လြတ္လပ္မႈကို အေႏွာက္အယွက္ေပး ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း မျပဳႏိုင္” ဟုပါရွိသည္။ ၄င္းျပင္ “မည္သို႔ မည္သည့္အေၾကာင္း ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ အလုပ္သမားအား ရိုက္ႏွက္ျခင္းမျပဳရေပ။ ထိုအခ်က္မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္ က်ဴးလြန္ပါက ျပင္းထန္စြာ ျပစ္ဒဏ္က်ခံေစရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ မိမိ၏ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ အေျခအေနမွာ ထိုသို႔ေသာအေျခအေနျဖစ္ေနပါက လုပ္ငန္းရွင္အား ထိုသို႔မျပဳလုပ္ရန္ တုိင္ၾကားေျပာဆိုလွ်င္ အလြယ္တကူအေရးယူျခင္း၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း မျပဳလုပ္ၾကေပ။ ထိုအခါမ်ိဳးတြင္ နီးစပ္ေသာ ေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္သမားအတိုင္ပင္ခံရံုး၊ သို႔မဟုတ္ အလုပ္သမားဝန္ၾကီးဌာန၏ “ဂိုယုန္းဂ်ီဝမ္ စင္တာ”ဟုေခၚေသာ အလုပ္သမားရံုးသို႔သြား၍ တိုင္ၾကားဖို႔အၾကံျပဳလုိုပါသည္။
အကယ္၍ ထိုအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ ၄င္း စက္ရံု၌ဆက္လက္၍ အလုပ္လုပ္ကိုင္ လိုျခင္းမရွိေတာ့ဟုဆိုပါက “ဂိုယုန္းဂ်ီဝမ္စင္တာ”တြင္ မိမိ၏ အျဖစ္မွန္ကို ေလ့လာ စစ္ေဆးၿပီးေနာက္ အျခားစက္ရံုတစ္ခုသို႔ ေျပာင္း ေရႊ႕ေပးမည္ျဖစ္ပါသည္။

၂၊ ေရႊ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားအေနျဖင့္ ကိုရီးယား၏ အလုပ္သမားဥပေဒအား ခံစား ခြင့္ရွိ၊ မရွိ။
ေမး။ ။ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားလည္း ကိုရီးယား အလုပ္သမားဥပေဒ၏ ကာကြယ္ ပိုင္ခြင့္ကို ရရွိႏိုင္ပါသလား။

ေျဖ။ ။ ကိုရီးယား၏ အလုပ္သမားဥပေဒသည္ အသက္အရြယ္၊ က်ား၊မ ကြဲျပားမႈ၊ ႏိုင္ငံသား၊ ယံုၾကည္မႈ စသည္တို႔ေၾကာင့္ ခြဲျခားခံစားေစျခင္းမရွိရဟု ဆိုပါ သည္။ ေရႊ႕ႊ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားလည္း အလုပ္လုပ္ႏိုင္ၿပီး၊ လုပ္အားႏွင့္ ထိုက္တန္ေသာ လုပ္အားခကို ရရွိႏိုင္သည့္ အလုပ္သမားမ်ား ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ၊ ကိုရီးယားအလုပ္သမားဥပေဒ၏ ကာကြယ္ပုိင္ခြင့္ကို ရရွိႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အလုပ္သမားဥပေဒမ်ားထဲမွ အေျခခံအလုပ္သမားဥပေဒတြင္မူ လုပ္ငန္းခြင္အမ်ိဳးအစားကိုလိုက္၍ ခံစားခြင့္မရွိႏိုင္သည္မ်ားလည္း ရွိပါသည္။ လက္ရွိအလုပ္သမားဦးေရ ၂ဝ မျပည့္ေသာစက္ရံုမ်ား တပတ္အလုပ္ ၅ ရက္ (နာရီ ၄ဝ)မွာ အက်ံဳးမဝင္ေသးသလုိ၊ အလုပ္သမား ၅ေယာက္မျပည့္ေသာ စက္ရံုမ်ားတြင္လည္း “အလုပ္မွထုတ္ပစ္ျခင္းကို တားျမစ္ျခင္း〈ဟဲဂိုရဲ႔ ဂ်ဲဟန္း〉၊ လုပ္သက္ခံစားခြင့္〈ထြဲဂ်စ္ဂြမ္း 〉၊အားလပ္ရက္လုပ္အားခ၊ 〈ဟရူးေအာ့ဗ္ဆူသန္း 〉၊ႏွစ္ျပည့္အားလပ္ရက္〈ယြန္းခ်ားဟရူးဂါး〉၊အလုပ္ခ်ိန္ 〈ဂြန္းလရွီးဂန္း 〉၊ ဓမၼတာလာခ်ိန္အားလပ္ရက္〈စိန္းလီဟရူးဂါး〉၊ အလုပ္စည္းကမ္း 〈ခြၽီေအာ့ဗ္ဂယူးခ်စ္〉၊စက္ရံုမွေပးေသာအခန္း〈ဂီစုဆာ〉အစရွိသည့္ အေျခခံအလုပ္သမားဥပေဒပါ အခ်က္မ်ားမွာ အက်ံဳးဝင္ျခင္း မရွိေသးေပ။

၃၊ အလုပ္ေနရာကို ဆက္သြယ္ေပးေသာ ပြဲစားမွ ပြဲစားခ ေတာင္းခံသည့္အခါ ။
ေမး။ ။ မူလစက္ရံုတြင္ အလုပ္လုပ္ရာမွ အလုပ္ေျပာင္းရန္ အျခား စက္ရံုတစ္ရံုကို ေလ့လာစံုစမ္းခဲ့ပါသည္။ အဆင္မေျပေသာေၾကာင့္ အသိတစ္ေယာက္အား စံုစမ္း ေပးရန္ အကူအညီေတာင္းခဲ့ရာ၊ အလုပ္ကို စံုစမ္းေပးေသာ္လည္း ထိုအတြက္ ပြဲစားခေပးရမည္ဟု ဆိုလာပါသည္။ ထိုအခါမ်ိဳးတြင္ မည္ကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ရမည္နည္း။

ေျဖ။ ။ကိုရီးယား၏ ဥပေဒတြင္ ခြင့္ျပဳမိန္႔ရထားေသာ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြသည့္ လုပ္ငန္း မ်ားသာလွ်င္ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေပးႏိုင္ၿပီး ထိုအတြက္ အက်ိဳးေဆာင္ခကိုလည္း ရယူႏိုင္သည္။ ၄င္းအျပင္ အျခားေသာ မည္သူမွ အလုပ္သမားအားျဖစ္သူ၏ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြ ရာတြင္ ပါဝင္စြက္ဖက္၍ အခေၾကးေငြယူျခင္း မျပဳႏိုင္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ပြဲစားျဖစ္သူမွ အလုပ္ရွာေဖြေပး၍ ၊ ပြဲစားခေတာင္းခံယူျခင္းသည္ တရားဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္ေသာ လုပ္ကိုင္မႈျဖစ္သည္။ အကယ္၍သင္သည္ အလုပ္သမားအသံုးျပဳခြင့္စနစ္အရ (အီးပီအက္စ္) အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနသူျဖစ္ပါက ပုိ၍ပင္ ပြဲစားမ်ားျဖင့္ အလုပ္ရွာ၊ ပြဲစားခေပး၍ မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ အီးပီအက္စ္စနစ္တြင္ အလုပ္သမားဝန္ႀကီးဌာန “ဂိုယုန္းဂ်ီဝမ္စင္တာ”ေခၚ အီးပီအက္စ္စနစ္အလုပ္ သမားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးသည့္ အလုပ္သမားရံုး မွ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေပးလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ “ဂိုယုန္းဂ်ီဝမ္စင္တာ” မွ တရားဝင္ ေ±ႊ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားအား အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ စက္ရံုမ်ားသို႔ အလုပ္ ေနရာအသစ္ကို ရွာေဖြေပးလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။
၄၊ ကုမၸၸဏီမွ လုပ္အားခ အခ်ိဳ႔ကိုမေပးပဲ သိမ္းဆည္းထားခဲ့မည္ ဆိုလွ်င္

ေမး။ ။က်ေနာ္အလုပ္လုပ္ေသာ ကုမၸဏီတြင္ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမား(ႏိုင္ငံျခားသား အလုပ္သမားမ်ား) ေငြသံုးမ်ားသည္ဟုဆိုကာ လစာ၏ အခ်ိဳ႔တဝက္အား ဘဏ္ တြင္ သိမ္းဆည္းမည္ဟုဆိုလာပါသည္။ အကယ္၍ သိမ္းထားေသာေငြမ်ားကို ျပန္ မေပးခဲ့လွ်င္ “ဘယ္လိုလုပ္မလဲ”ဟု စိုးရိမ္မိပါသည္။ ထိုအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ မည္ကဲ့ သို႔ ျပဳလုပ္ရမည္နည္း။

အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမားမွ သေဘာတူညီမႈမရွိပဲ အဓမၼ ေငြစုေဆာင္းေပးျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ စုေဆာင္းေငြကို ကိုင္တြယ္၍ စီမံေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ မျပဳႏိုင္ေပ။ အဓမၼျပဳ လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါက၊ အလုပ္သမားအား လြယ္ကူစြာ အၾကပ္ကိုင္လိုျခင္းႏွင့္ ဖိအားေပး၍ အလုပ္ခိုင္းေစလိုေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္မည္။ အကယ္၍ ကုမၸဏီမွ ထိုသို႔ျပဳလုပ္မည္ဟု ဆိုလာလွ်င္ “မလုပ္ႏိုင္ပါ” (ရွစ္ဒါ)ဟု၊ ျပတ္ျပတ္သား သား မိမိ၏ သေဘာထားကို ေျပာရမည္။ ေျပာသည့္တိုင္ ကုမၸဏီမွ အဓမၼျပဳလုပ္ လာလွ်င္ အတိုင္ပင္ခံအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္၊ အလုပ္သမားဝန္ၾကီးဌာနရွိ အလုပ္ သမားရံုးသို႔ သြားေရာက္၍ တိုင္ၾကားကာ အၾကံဉာဏ္ႏွင့္ အကူအညီ ရယူႏိုင္ သည္။ အကယ္၍ ေငြစုထားသည္ကို လက္ခံေသာ္လည္း ေနာင္တြင္ ျပန္လည္ ထုတ္ယူရန္အခက္အခဲရွိႏိုင္သည္ဟု စိုးရိမ္ျခင္းျဖစ္ပါက၊ မိမိ၏ အမည္ျဖင့္ျပဳလုပ္ ထားေသာ ဘဏ္စာရင္းအတြင္းသို႔ လစာေငြကို ပို႔ေပးပါဟုလည္း ေျပာဆို၍ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဘဏ္စာရင္းစာအုပ္ႏွင့္ တံဆိပ္တံုး( ျပဳလုပ္ထားပါက) တို႔အျပင္ ေငြထုတ္ ေငြသြင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ေသာ ဘဏ္ကတ္ကိုလည္း ကာယကံရွင္ျဖစ္ သူမွ ရယူထားရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုအခါမ်ိဳးတြင္ ဘဏ္စာရင္းစာအုပ္ႏွင့္ ဘဏ္ကတ္ လွ်ိဳ႔ဝွက္နံပါတ္အား မည္သူမွ် မသိေစရန္ လိုအပ္ပါသည္။

၅၊ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္အား ကုမၸဏီမွ သိမ္းဆည္းခဲ့မည္ဆိုလွ်င္
ေမး။ ။ ကုမၸဏီမွ အလုပ္သမားမ်ား၏ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသား မွတ္ပံုတင္ ကဒ္မ်ားကို သိမ္းယူထားပါသည္။ မိမိ၏ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္အား အျခားသူက သိမ္းယူထားသည္ျဖစ္၍ စိုးရိမ္မိသလို၊ အျပင္ထြက္၍သြားလာရာမွ ဗီဇာရက္ ေက်ာ္ ေနထိုင္သူဟုဆိုကာ ဖမ္းဆီးသြားမည္ကိုလည္း စိုးရိမ္မိပါသည္။ ထိုအခါမ်ိဳး တြင္ မည္သို႔ ျပဳလုပ္ရမည္နည္း။

ေျဖ။ ။ အလုပ္သမားဥပေဒပါ အေၾကာင္းအရာမဟုတ္ေသာ္လည္း၊ လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရး ဥပေဒတြင္ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္အား ကာယကံရွင္ျဖစ္သူမွသာ သိမ္းဆည္းထားရန္ ပါရွိသည္။ ကုမၸဏီမွ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေပးပါဟု ေတာင္းခံလာခ်ိန္တြင္ ျငင္းဆိုရန္ ခက္ခဲေသာ္လည္း၊ ျငင္းရမည္ျဖစ္သည္။ ျငင္းသည့္တိုင္ ကုမၸဏီဘက္မွ ထပ္ခါ ထပ္ခါ ေတာင္းဆုိလာပါက အလုပ္သမားဝန္ၾကီးဌာနရွိ အလုပ္သမားရံုးျဖစ္ေစ၊ အတိုင္ပင္ခံအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသို႔ျဖစ္ေစ သြား၍ ေဆြးေႏြးအကူအညီယူျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။ အကယ္၍ ကုမၸဏီမွ မျဖစ္မေန လိုအပ္သည္ဟု ေတာင္းဆိုလာလွ်င္ မိတၱဴကူး၍ ေပးႏိုင္ပါသည္။