ကိုးကန္႔ျပႆနာ – အပုိင္း (၁)

ေရးသားသူ — ေမာင္ေမာင္စုိး

• ကိုးကန္႔ေဒသ

တကယ္ေတာ့ ကိုးကန္႔ေဒသဟာ ျမန္မာျပည္နယ္နိမိတ္ထဲကို ထိုစဥ္ ျမန္မာျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေနတ့ဲ အဂၤလိပ္အစိုးရနဲ႔ တ႐ုတ္ အစိုးရတို႔ရ့ဲ သေဘာတူညီခ်က္ကအစျပဳပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း တ႐ုတ္ ျမန္မာနယ္နမိတ္ တိုင္းထြာသေဘာတူညီခ်က္ေတြ အရလဲ ျမန္မာပိုင္အျဖစ္ အသိမွတ္ျပဳထားခ့ဲတာပါ။ ဒါေပမ့ဲ ကိုးကန္႔ေဒသမွာ အမ်ားစုေနထိုင္တ့ဲလူမ်ဳိးဟာ ကိုးကန္႔တ႐ုတ္ ေတြျဖစ္ၿပီး ဒုတိယ ပေလာင္လူမ်ဳိးမ်ားေနထိုင္ၾကတာပါ။

ကိုးကန္႔တ႐ုတ္ဆိုတာ တ႐ုတ္ႏြယ္ဖြားျဖစ္ေပမဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံသားပါ။ တခ်ဳိ႕ေျပာၾကသလို ယူနန္တ႐ုတ္နဲ႔ မတူညီပါ။ ကိုးကန္႔ ေတြမွာ အျခားတ႐ုတ္ေတြနဲ႔ ကြဲျပားတ့ဲစကား ေလယူေလသိမ္း ေဒသႏၲိယစကားရွိပါတယ္။ အျခား ျပည္မတ႐ုတ္မ်ားနဲ႔ ကြာ ျခားပါတယ္။

အျခားတ႐ုတ္မ်ားနဲ႔ဆက္ဆံရာမွာေတာ့ ဖူထုံးဟြာလို႔ေခၚတ့ဲ အမ်ားသုံးတ႐ုတ္စကားကို သုံးပါတယ္။ ဒါေတာင္ ကိုးကန္႔ ေလ ပါပါတယ္။ ပေလာင္ရြာေတြဟာလဲ ကိုးကန္႔ရြာေတြန့ဲ တြဲၿပီးရွိၾကပါတယ္။ ဥပမာ- ခုတိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတ့ဲ ကုန္းၾကမ္း ဟာ ကိုးကန္႔ရြာႀကီးျဖစ္သလို ပေလာင္ရြာလဲ တြဲရက္တည္ရွိပါတယ္။

ကိုးကန္႔ေဒသကို ယခင္အစဥ္အဆက္ ကိုးကန္႔ေစာ္ဘြားက အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ သိႏၷီေစာ္ဘြားလက္ေအာက္ခံပါ။ လြတ္ လပ္ ေရးရခါစ ကိုးကန္႔ေစာ္ဘြားက ယန္မိသားစုပါ အက္ဒြပ္ယန္ပါ။ ဂ်င္မီယန္နဲ႔ ေအာ္လစ္ယန္က သူ႔ညီနဲ႔ ညီမပါ။ ၁၉၆၀ ေနာက္ ပိုင္း ရွမ္းျပည္ေစာ္ဘြားေတြ အာဏာစြန္႔ရပါတယ္။ ဒါကိုမေက်နပ္တ့ဲ ဂ်င္မီယန္က ကာကြယ္ေရးတပ္နဲ႔ ျပန္တိုက္ပါတယ္။ ၁၉၆၇ မွာ ဂ်င္မီယန္အလင္းဝင္ပါတယ္။ ဖုန္ၾကားစင္းေခါင္းေဆာင္တ့ဲ ကာကြယ္ေရးတပ္က အလင္းမဝင္ဘဲ ဆက္တိုက္ပါ တယ္။ ဂ်င္မီယန္ကေတာ့ ၁၉၇၀ မွာ ဦးနုတို႔ ပဒပမွာျပန္ပါၿပီး ထိုင္းဘက္ကို ေနာက္တခါ ေတာျပန္ခိုသြားပါတယ္။

• ကိုးကန္႔နဲ႔ ဖုန္ၾကားစင္း

ဖုန္ၾကားစင္းမိသားစုဟာ ကိုးကန္႔ေဒသ ဟုန္စစ္ထိုးေဟာ္ရြာဇာတိပါ။ ျမန္မာလို ေက်ာက္တုံးနီရြာလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဖုန္မိသားစုဝင္ေတြဟာ ကိုးကန္႔ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြပါ။ ေစာ္ဘြားေတြ အာဏာစြန္႔ရၿပီးေနာက္ ဂ်င္မီယန္နဲ႔ အတူ အစိုးရကိုျပန္တိုက္ပါတယ္။ ဂ်င္မီယန္အလင္းဝင္ၿပီးေပမ့ဲ က်န္ေနခ့ဲၿပီး ဗကပနဲ႔ပူးေပါင္းကာ ၄၀၄ စစ္ေဒသအျဖစ္ ကိုးကန္႔နယ္မွာတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ခ့ဲ့ပါတယ္။ ဒီေနာက္မွာေတာ့ ကိုးကန္သာမက ဗကပတပ္မွဴးအေနနဲ႔ ဝေဒသ မိုင္းလားေဒသ အထိ လႈပ္ရွားခ့ဲပါတယ္။ ဖုန္ၾကားစင္း ဖုန္ၾကားဖူး ညီအကိုမ်ားဟာ ဗကပနဲ႔ေပါင္းခ့ဲေပမ့ဲ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမဝင္ခ့ဲဘဲ ေဒသေခါင္း ေဆာင္ တပ္မွဴးေတြအျဖစ္နဲ႔ဘဲ ေနခ့ဲပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္လဲ ကိုးကန္႔ေစာ္ဘြားအုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲတ့ဲ ကိုးကန္႔ေဒသဟာ ၁၉၆၉ ကေန ၁၉၈၉ အထိ ဗကပလက္ေအာက္ခံ ကိုးကန္႔ ခရိုင္ျဖစ္ခ့ဲပါတယ္။ ၁၉၈၉ မွာ ဖုန္ၾကားစင္းတို႔ဟာ ဗကပ မွခြဲထြက္ၿပီး နဝတနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူပါတယ္။ MNDAA ျမန္မာျပည္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ဆိုၿပီး ေျပာင္းဖြဲ႔ပါတယ္။ ဗကပကိုျဖိဳခြဲဖို႔ ေအာလစ္ယန္၊ ေလာ္စစ္ဟန္တို႔ အ ဆက္အသြယ္နဲ႔ ဖုန္ၾကားစင္းတို႔ စည္း႐ံုးဆက္သြယ္ခ့ဲတ့ဲ နဝတစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလဲ ဖုန္ၾကားစင္းနဲ႔ ကိုးကန္႔ေခါင္း ေဆာင္မ်ားကို အ့ံမခန္းခ်ီးၾကဴးၾကၿပီး အထူးအခြင့္အေရးမ်ားေပးခ့ဲၾကပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ၁၉၈၉ မွ ျပႆနာျဖစ္တ့ဲ ၂၀၀၉ အထိ ဖုန္ၾကားစင္းတို႔ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ကအုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲပါတယ္။ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ထဲက ယန္မူလ်ံ၊ ယန္ပုန္အန္းတို႔ ညီအကိုေတြက ဖုန္ၾကားတို႔ လက္ထဲက အာဏာလုခ့ဲၾကေသးေပမ့ဲ ဖုန္ၾကားစင္းတို႔ဘဲ အသာစီးျပန္ရခ့ဲပါတယ္။

ေျပာရရင္ ကိုးကန္႔ေစာ္ဘြားေတြေနာက္ပိုင္း ကိုးကန္႔ေဒသကို ၁၉၆၉ ကေန ၂၀၀၉ အထိ အနွစ္ေလးဆယ္ ဖုန္ၾကားစင္းတို႔ ကခ်ဳပ္ကိုင္ခ့ဲၿပီး အစိုးရက ျပန္ခ်ဳပ္ကိုင္တာ ၅ နွစ္ဘဲ ရွိပါေသးတယ္။

• နယ္စပ္ေဒသနဲ႔ တိုင္းရင္းသားမ်ား

တ႐ုတ္ -ျမန္မာနယ္စပ္တေလွ်ာက္ တိုင္းရင္းသားေတြအမ်ားအျပားအေျခခ်ေနထိုင္သလို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ ေတြလဲ ရွိၾကပါတယ္။ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ဝ၊ အခါ၊ ရွမ္း၊ ကိုးကန္႔၊ ကခ်င္၊ ပေလာင္ တိုင္းရင္းသား ေတြရွိ သလို တ႐ုတ္ျပည္ထဲမွာလဲ အလားတူတိုင္းရင္းသားေတြ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ ဥပမာ- မူဆယ္အနီး နယ္စပ္ ေက်ာက္တိုင္အရ ျမန္မာျပည္နဲ႔တ႐ုတ္ ျပည္ ခြဲျခားလိုက္ေပမ့ဲ ဟိုဘက္ေရာ ဒီဘက္ပါ ေမာရွမ္းရြာေတြပါ။ တိုင္းျပည္ မတူေတာ့ေပမ့ဲ ေမာရွမ္း မ်ားအတြက္ေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈတူ ဓေလ့ထုံးတမ္းတူ ဘာသာစကားတူလူမ်ဳိးေတြပါ။ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းေတြပါ။ ကူးလူးဆက္ဆံ မႈေတြ အိမ္ေထာင္ျပဳမႈေတြ တားမရပါ။ နိုင္ငံသားျဖစ္မႈနဲ႔ မွတ္ပုံတင္ကိစၥ အလြန္တင္းၾကပ္တ့ဲ တ႐ုတ္ျပည္ေတာင္ တိုင္းရင္း သားအခ်င္းခ်င္း၊ ရွမ္းအခ်င္းခ်င္း၊ ကခ်င္အခ်င္းခ်င္း၊ ဝအခ်င္းခ်င္း၊ အခါအခ်င္းခ်င္း တိုင္းျပည္ေက်ာ္လက္ထပ္တာက္ို အသိ အမွတ္ျပဳေပးေနရတာပါ။ နယ္နမိတ္ေက်ာက္တိုင္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြကို ခြဲျခားပစ္လို႔ မရပါ။ ဒါ့ျပင္ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္း တိုင္းျပည္မတူလဲ ကူညီၾကပါတယ္။ ဝန္းသိုေစာ္ဘြား ဦးေအာင္ျမတ္ တ႐ုတ္ျပည္တြင္းထြက္ေျပးရေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္က မန္စီေခၚ မုန္းခြမ္ေစာ္ဘြားက ကူညီပါတယ္။ သံလြင္ျမစ္အနား ရွမ္းရြာ သုံး-ေလးရြာေလာက္ အပိုင္စားေပးၿပီး ကူညီေစာင့္ ေရွာက္ခ့ဲပါတယ္။

ဒီလိုဘဲ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ေမာ္စီတုန္းအာဏာရၿပီး ၁၉၅၈ မွာ လယ္ေတြသိမ္း၊ ဘုံအဖြဲ႔ေတြဖြဲ႔ေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္ မန္စီေစာ္ဘြား ျမန္မာျပည္ထဲထြက္ေျပးရေတာ့ သိႏၷီေစာ္ဘြားကကူညီေစာင့္ေရွာက္ၿပီး ေက်ာက္မဲမွာထားေပးပါတယ္။ မန္စီေစာ္ဘြားသား ဟာ ေက်ာက္မဲမွာ ဆယ္တန္းအထိေတာင္ ေက်ာင္းတက္သြားတာပါ။ ၁၉၈၀ ေလာက္ တ႐ုတ္ျပည္က ေပၚလစီေျပာင္းၿပီး သိမ္းထားတ့ဲ ေစာဘြားအိမ္နဲ႔ လယ္တခ်ိဳ႕ျပန္ေပး၊ ေထာက္ပ့ံေၾကးေတြေပးၿပီးျပန္ေခၚမွ တ႐ုတ္ျပည္ မန္စီေခၚ မုန္းခြမ္ကို ျပန္သြားၾကတာပါ။

ဒါေၾကာင့္ နယ္စပ္ျပႆနာမွာ နွစ္ဘက္စလုံးမွာရွိေနတ့ဲ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ကိုးကန္႔၊ ပေလာင္၊ ဝ၊ အခါ စတ့ဲ တိုင္းရင္းသားအ ခ်င္းခ်င္းဆက္ဆံေရးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔လိုပါတယ္။

• တ႐ုတ္ေပၚလစီ္

၁၉၆၆ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္္လွန္ေရးမွအစျပဳသည့္ နိုင္ငံတကာေတာ္လွန္ေရးမ်ားကို ကူညီသည့္ေပၚလစီဟာ တိန္႔ေရွာက္ဖင္ တက္လာၿပီး ၁၉၈၀ မွ စတင္ေျပာင္းလဲကာ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သိသိသာသာေျပာင္းလဲခ့ဲပါတယ္။ ၁၉၉၀ ခုနွစ္ ျမန္မာ ျပည္မွာ အေျပာင္းအလဲ ၂ ခုျဖစ္ပါတယ္။ တခုက တ႐ုတ္နယ္စပ္တေလွ်ာက္ ဗကပၿပိဳကြဲၿပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ မဆလအစိုးရျပဳတ္သြားၿပီး ေနာက္တက္တ့ဲ့ နဝတစစ္အစိုးရကလဲ အရပ္ သားအစိုးရလက္ထဲ အာဏာလႊဲေျပာင္းမယ့္ပုံမရွိဘဲ ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္မယ့္ အေျခအေနျဖစ္ေနပါတယ္။

တ႐ုတ္ ဗဟိုစစ္ေကာ္မရွင္ရဲ့တာဝန္ေပးခ်က္အရ ျမန္မာနယ္စပ္ မိုင္ေထာင္ေက်ာ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တာဝန္ရွိတ့ဲ ခ်င္တူးစစ္ေဒ သက တာဝန္ရွိသူမ်ားဟာ ျမန္မာေျမာက္ဖ်ားကေန ေရႊႀတိဂံထိ လွည့္လည္ၾကည့္႐ႈၿပီး ေပၚလစီတခု ေရးဆြဲခ့ဲပါတယ္။ အဲဒီ ေပၚလစီအရ ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ ဆိုးသြမ္းတာမွန္ေပမ့ဲ တ႐ုတ္ နယ္စပ္တည္ျငိမ္ေရးနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး အတြက္ စစ္အစိုးရက္ုိ ေထာက္ခံဖို႔ဆုံးျဖတ္ခ့ဲၿပီး အဲဒီအတိုင္းလဲက်င့္သုံးခ့ဲပါတယ္။ ဒါျပင္ နယ္စပ္တေလွ်ာက္မွာရွိတ့ဲ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြဟာ ျမန္မာဗဟိုအစိုးရထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ရွိေနတာမဟုတ္တ့ဲအတြက္ အဲဒီအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ေျပလည္တ့ဲဆက္ ဆံေရး ထူေထာင္တ့ဲအျပင္ ၾသဇာေျငာင္းေအာင္လဲႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ အဲဒီလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြရ့ဲ အမ်ဳိးတူတိုင္း ရင္းသား ေတြ တ႐ုတ္ျပည္ထဲမွာရွိေနတ့ဲအတြက္ ဂယက္မ႐ိုက္ေအာင္ သတိထားကိုင္တြယ္ခ့ဲပါတယ္။

လက္ရွိ တ႐ုတ္ ျပည္ထဲမွာရွိတ့ဲ တိုင္းရင္းသားေတြဟာ ျမန္မာျပည္ထဲကတိုင္းရင္းသားေတြထက္ အခြင့္အေရး ပိုရတ့ဲ အျပင္ စီးပြားေရးလဲျမင့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံလဲျမင့္ၾကပါတယ္္။ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ တ႐ုတ္ျပည္တြင္းမွာ တိုင္းရင္းသားကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသေတြသာျဖစ္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိေတြဟာလဲ တိုင္းရင္းသားေတြသာျဖစ္လို႔ ျမန္မာျပည္ထဲက သူတို႔နဲ႔ မ်ဳိးတူ တိုင္းရင္းသားေတြကို စာနာမႈရွိၾကပါတယ္။ ဒါဟာ အရင္တုန္းက ျမန္မာျပည္တြင္းက လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြကို တ႐ုတ္အစိုးရက အကူအညီေပးတာနဲ႔ကြာျခားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တ႐ုတ္က ဗကပကိုကူညီခ့ဲပုံ ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ လက္ နက္ခဲယမ္း စစ္ဝတ္စုံ ေဆးဝါးရိကၡာ အျပည့္အစုံကူခ့ဲပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ၁၉၆၈ မွ ၁၉၈၀ ေလာက္ထိ တ႐ုတ္လြတ္ေျမာက္ ေရး တပ္မေတာ္က ကုတင္ ၁၀၀ ေဆး႐ံုေတြဖြင့္ၿပီး ဗကပလူနာေတြကို ကုေပးပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ၁၉၆၈ မွ ၁၉၇၈ ေလာက္အထိ ဗကပ ဗဟုိ႐ုံး၊ အသံလႊင့္႐ံု၊ ရဲေဘာ္ေဟာင္းမ်ားရဲ့သားသမီးမ်ားအတြက္္ စာသင္ေက်ာင္းပါ တ႐ုတ္နယ္ေျမထဲမွာ ထားခြင့္ ေပးထားခ့ဲပါတယ္။ စစ္ဖက္အရာရွိသင္တန္းေတြလဲ တ႐ုတ္ျပည္ထဲမွာဖြင့္ေပးခ့ဲသလို ဆရာဝန္သင္တန္းေတြလဲ တ႐ုတ္ ျပည္တြင္းမွာ တက္ခြင့္ေပးခ့ဲတာပါ။

တ႐ုတ္ ျပည္ဘက္ကလူမ်ား ပါဝင္တိုက္ခိုက္မႈကေတာ့ ပုံစံ ၃ မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ပထမတမ်ဳိးကေတာ့ နယ္စပ္မွာရွိတ့ဲ တိုင္းရင္း သားေတြကို ျမန္မာျပည္ေတာ္လွန္ေရးကူညီဖို႔ လႈံ႕ေဆာ္ေစလြႊတ္တာပါ။ သာမန္အရပ္သား တိုင္းရင္းသား အမ်ားစုပါ။ ဒုတိယကေတာ့ ႐ုတ္ခ်ည္းႀကီးထြားလာတ့ဲ ဗကပတပ္မွာ အငယ္တန္းေကဒါမရွိ၊ ဗကပနဲ႔ ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္းတပ္ကသူေတြကလဲ အားလုံး အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ျဖစ္ေနပါၿပီ။ တပ္စုတပ္ခြဲအဆင့္အရာရွိေတြ လိုေနတာပါ။ ဒီအတြက္ တ႐ုတ္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ထဲ ေလ့က်င့္ထားတ့ဲ တပ္သား စ္ိတ္မွဴး စုမွဴးေတြကို လက္ဝဲကူညီေရးနံမည္နဲ႔ ေစလႊတ္ေပးပါတယ္။ ဒါေပမ့ဲ တ႐ုတ္ မပါပါ။ တိုင္းရင္းသားေတြထဲကဘဲ ေရြးလႊတ္တာပါ။ လူဦးေရရာဂဏန္းေလာက္ ရွိၿပီး ၁၉၇၅ နဲ႔ ၁၉၈၀ ၾကားမွာ အားလုံးလိုလို တ႐ုတ္ျပည္ျပန္သြားၾကပါတယ္။ တတိယတမ်ဳိးကေတာ့ တ႐ုတ္တပ္က ဒုတပ္မေတာ္မွဴးတဦး ဦးစိီးတ့ဲ စစ္ အၾကံေပးအဖြဲ႔ျဖစ္ပါတယ္။ အင္အားဆယ္ဂဏန္းမွ်ရွိၿပီး ၁၉၇၂ မတိုင္မီ တ႐ုတ္ျပည္ ျပန္ဝင္သြားပါတယ္။ သခင္ ဗသိန္း တင္ေခါင္းေဆာင္တ့ဲ ဗကပနဲ႔ ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္းတပ္ေတြက အဓိကအေျခခံေပါ့။

တ႐ုတ္ စစ္တပ္တတပ္လုံး ဗကပယူနီေဖါင္းလဲၿပီး ဝင္တိုက္မယ့္အေျခအေနမ်ဳိးေတာ့ ၁၉၇၀ ေလာက္မွာ ေပၚဖူးပါတယ္။ တ႐ုတ္ မာရွယ္လင္ေျပာင္အစီအစဥ္နဲ႔ အမွတ္ ၅၄ တပ္မေတာ္က ဗကပ ယူနီေဖါင္းဝတ္ၿပီးဝင္တိုက္ဖို႔ပါ။ ဒါေပမ့ဲ ထိုစဥ္က ပဲခူးရိုးမ ဗကပဥကၠဌ သခင္ဇင္တို႔က ျပင္ျပင္းထန္ထန္ကန္႔ကြက္ခ့ဲသလို တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ လင္ေျပာင္လဲ ျပဳတ္သြားလို႔ အစီအစဥ္ပ်က္သြားတယ္လို႔ဆ္ိုပါတယ္။

အခုအေျခအေနကေတာ့ အရင္နဲ႔လုံးဝကြာျခားပါတယ္။ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာေတာ္လွန္ေရးအကူအညီဆိုတာ လုံးဝ မရွိေတာ့ပါ။ ဒါေပမ့ဲ …

၁။ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ သူ႔နယ္စပ္မွာရွိတ့ဲ ျမန္မာအစိုးရအမိန္႔မနာခံတ့ဲ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ေကာင္းမြန္တ့ဲ ဆက္ ဆံေရးတရပ္ ထူေထာင္ထားၿပီး ၾသဇာထူေထာင္နိုင္ဖို႔ႀကိဳးစားမွာေတာ့ အမွန္ပါ။

၂။ ျမန္မာ-တ႐ုတ္ နယ္စပ္တေလ်ာက္မွာရွိတ့ဲ တ႐ုတ္ျပည္တြင္းက တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးအာဏာပိုင္ေတြရဲ့ စာနာေထာက္ခံမႈကိုေတာ့ ျမန္မာျပည္တြင္းက တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြရမွာ အမွန္ပါဘဲ။

• ရွမ္းျပည္နယ္ မူးယစ္ေဆးဝါးျပႆနာနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား

ရွမ္းျပည္ ဝေဒသ၊ ကိုးကန္႔ေဒသ၊ သံလြင္အေနာက္ျခမ္း သိႏၷီ-ကြတ္ခိုင္ကားလမ္းေျမာက္ျခမ္း၊ ေတာင္ျခမ္း၊ တန္႔ယန္း၊ မိုင္း ရွဴးေဒသ၊ ေတာင္ႀကီး ဟိုပုန္းအနီး မဲနယ္ေတာင္ေၾကာတို႔ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး နာမည္ႀကီးေဒသ ေတြပါ။ ဒီေဒသခံေတြဟာ မိမိစားဝတ္ေနေရးအတြက္ ဘိန္းစိုက္ၾကပါတယ္။ တျခားသီးႏွံေတြထက္ ပိုျဖစ္ထြန္းၿပီး ပိုပိုက္ဆံ ရတ့ဲ သီးႏွံစိုက္ၾကတာပါ။ သူတို႔မိ႐ိုးဖလာအသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘိန္းထြက္လာရင္ေရာင္းၿပီး ဆန္၊ ဆီ အဝတ္အစား စသျဖင့္ ဝယ္ယူျဖည့္တင္းပါတယ္။ ဒါေတာင္ ကိုးကန္႔ေဒသေတာင္သူေတြဟာ တႏွစ္မွာ ၇ လေလာက္ဘဲ ထမင္းျဖဴစားရၿပီး က်န္တာကေတာ့ ေျပာင္ဖူးဆံႀကိတ္စားရတ့ဲ့ဘဝပါ။ သူတို႔အဖို႔ ဘိန္းစိုက္တာ တရားမဝင္တာ ရာဇဝတ္မႈ သင့္တာ ဥပေဒနဲ႔ၿငိတာ သူတို႔မသိပါ။ သူတို႔အဖို႔ကေတာ့ သူတို႔ရဲ့ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းလုပ္တာတခုပါ။ ျမတ္တ့ဲသူရွိပါ တယ္။ ေဝးလံတ့ဲေဒသေတြကိုပို႔နိုင္သူ ျမတ္ပါတယ္။ တဆက္ထဲ ဒီေဒသေတြမွာရွိေနတ့ဲ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားလဲ မကင္းေတာ့ပါ။ ဒါေပမ့ဲ ဒီေဒသျပည္သူေတြက္ို ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈကင္းေအာင္ မလုပ္နဲ႔ေျပာ႐ုံနဲ႔ မရႏိုင္ပါ။ တိုင္းရင္းသား ေတာင္သူေတြရဲ့ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈကို စီမံကိန္းခ် ေငြကုန္ေၾကးက်ခံၿပီးမွသာ သူတို႔ရဲ့ေနထိုင္မႈဘဝပုံစံကို ေျပာင္းနိုင္မွာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ယာမ ေခၚ စိတ္ႂကြေဆးထုတ္လုပ္မႈေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ေဒသခံျပည္သူမ်ားနဲ႔မဆိုင္ေတာ့ပါ။ အာဏာပိုင္မ်ားနဲ႔သာ ဆိုင္ပါေတာ့တယ္။ ယာမမူးယစ္ေဆးခ်က္လုပ္သူမ်ားဟာ အစိုးရေရာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေရာက အာဏာပိုင္မ်ားနဲ႔ ေပါင္းၾကပါတယ္။

အစိုးရပိုင္းကေတာ့ထားေတာ့၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ ကလက္ခံလုပ္ေဆာင္တာ ၂ ပိုင္းရွိပါတယ္။ တပိုင္းက သူတို႔အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ျဖစ္သလို တပိုင္းက သူတို႔ရဲ့တပ္ဖြဲ႔အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္ရဲ့ အၾကမ္းဖ်င္းစစ္အသုံး စားရိတ္ကို အခုလႊတ္ေတာ္တင္တ့ဲ့ ဘတ္ဂ်က္က အၾကမ္းဖ်င္းသ္ိႏိုင္ေပမ့ဲ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔ေတြရဲ့ စစ္စားရိတ္ေတြေရာ ဘယ္ေလာက္ရွိၿပီး ဘယ္လိုရွာၾကမယ္ထင္ပါသလဲ။ လက္နက္ကိုင္ တေထာင္ တေသာင္းရဲ့ စားစရိတ္ ဝတ္စားရိတ္ က်န္းမာေရးစားရိတ္ လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္စားရိတ္ ဘယ္ေလာက္ကုန္ၿပီး ဘယ္လိုရွာၾကတယ္ထင္ပါသလဲ။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမွန္အမွားေျပာရတာ လြယ္မယ္ထင္ပါသလား။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အားလုံး ပတ္သက္ေနတဲ့ ျပႆနာပါ။ လက္ငင္းက်တာတခုေျပာပါမယ္။ ဖုန္ၾကားစင္းတို႔အဖဲြ႔ မူးယစ္ေဆးဝါးန႔ဲ မကင္းလို႔ေျပာရင္ က်ေနာ္ လုံးဝမျငင္းပါ။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရနဲ႔ပူးေပါင္းေသာ ကိုးကန္႔သား ၾက့ံဖြံ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားျဖစ္ၾကတ့ဲ ပယ္ေဆာ္ခ်ိန္၊ လ်ဴေကာ္ရွီး၊ ေဝေရွာက္ ရင္တို႔ မူးယစ္နဲ႔ကင္းစင္ပါရဲ့လား။ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လိႈင္ကိုယ္တိုင္ ပုခုံး ေပၚ အပြင့္တင္ေပးခ့ဲတ့ဲ ကိုးကန္႔နယ္ျခားေစာင့္တပ္မွဴး အမတ္မင္း ေဝေရွာက္ရင္ရဲ့ညီ ဗိုလ္မွဴးႀကီးေဝစန္းဆိုသူေရာ မူးယစ္ေဆးဝါးမႈနဲ႔ ကင္းစင္ပါရဲ့လား။

မႏၱေလးၿမိ့ဳအဝင္ ၇၈ လမ္းေပၚမွာ ၂၀၀၀ ပတ္ဝန္းက်င္က အထပ္ျမင့္ဟိုတယ္တခု ေဆာက္ပါတယ္။ အၾကမ္းထည္ၿပီးသြား တ့ဲ့အခ်ိန္ ျပႆနာတခုျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအေဆာက္ဦးအတြင္း မူးယစ္ေဆးဝင္ဖမ္းရာက ပစ္ၾက ခတ္ၾက ျဖစ္ပါတယ္။ ဟို တယ္ပိုင္ရွင္ေတြက ကိုးကန္႔အဖြဲ႔က ေဝေရွာက္ရင္ ေဝစမ္းတို႔ညီအကိုေတြပါ။ အဲဒီဟိုတယ္ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ ဒီအတိုင္းထားပါ တယ္။ ၿပီးခ့ဲတ့ဲ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္ကစျပင္ၿပီး ခု Wilson ဟိုတယ္ဆိုတာ ဖြင့္ထားပါျပီ။ ၂၀၀၉ ေနာက္ပိုင္း စစ္တပ္နဲ႔ျပန္ေပါင္းတ့ဲ ေဝညီအကိုကို ျပန္ေပးလိုက္တာလား။ ဒါမွမဟုတ္ တျခားသူကို ေရာင္းစားလိုက္တာလား။ ေရာင္းစားရင္လဲ ဘယ္သူက ေရာင္းစားလိုက္တာလဲ။ ရွင္းရွင္းလင္းမရွိတ့ဲ ဟိုတယ္ေပါ့။

ေျပာခ်င္တာကေတာ့ မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ညီမွ်တ့ဲသေဘာထားလိုပါတယ္။ ဥပေဒ ေအာက္မွာ အားလုံးအညီအမွ်လို႔ ဆိုေပသကိုး။

• (မွတ္ခ်က္၊ ကိုးကန္႔မပါ) ေလာ အားလုံးေလာ

(က) ကိုးကန္႔တ႐ုတ္သည္ တိုင္းရင္းသားျဖစ္သလို ဖုန္ၾကားစင္းတို႔အဖြဲ႔သည္လဲ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ နွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ အေျခတည္လာတာကို ရွင္းလင္းစြာေတြ႔ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမွာ ေဆြးေႏြးမွာလား၊ မေဆြးေႏြးဘဲ တိုက္မွာလား ဆိုတာ အေရးႀကီးအေျဖရွာရမယ့္ကိစၥတခုပါ။ KIA တို႔၊ ပေလာင္တို႔နဲ႔ျဖစ္တာက တရြာထဲသားခ်င္း မသင့္ျမတ္တာ ေျဖရွင္း လို႔ရတယ္။ ဖုန္ၾကားစင္းဆိုတာ ရြာထဲဒါးျပတိုက္လို႔ ရြာျပင္ထုတ္ထားတာ ျပန္လက္မခံႏိုင္ဘူးဆိုတ့ဲ သေဘာထားလဲၾကား ရပါတယ္။

မူးယစ္ျပႆနာဟာ တိုင္းရင္းသားေဒသ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းအားလုံး၊ အစိုးရပသစအဖြဲ႔အားလုံး ပတ္သက္ေနတ့ဲျပ ႆနာပါ။ တဖြဲ႔ခ်င္းျပႆနာမဟုတ္ပါ။ လက္နက္စက္ရံုကိစၥမွာလဲ ဝအဖြဲ႔မွာလဲရွိတယ္ဆိုတာ ခု စစ္ဖက္ေခါင္း ေဆာင္မ်ားက ထုတ္ေဖၚေျပာလိုက္ပါၿပီ။ ဘယ္လိုေျဖရွင္းမွာပါလဲ။ ဒါျပင္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ကိုကူၾကတဲ့ အဖြဲ႔ေတြစာရင္းကို စစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္ မ်ား တရားဝင္ေျပာၾကားခ်က္အရ မုန္းလား UWSA KIA SSA TNLA အားလုံးပါပါတယ္။ ေျပာရရင္ တ႐ုတ္ နယ္စပ္ တေလွ်ာက္က လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အားလုံးပါပါတယ္။ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္အဆိုအရ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ကိုကူညီသူေတြ တာ ဝန္ယူရမယ္ဆိုပါတယ္။ ဘယ္လိုယူရမွာပါလဲ။ အားလုံးကိုတိုက္မွာပါလား၊ ဒါမွမဟုတ္ တဖြဲ႔ခ်င္းခြဲတိုက္မွာပါလား၊ ကိုးကန္႔မွ အပ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလား၊ ျပႆနာအားလုံးရဲ့ဇစ္ျမစ္က နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔စည္းေရးကို လက္မခံတာက စပါတယ္။ ဒါ နိုင္ငံ ေရးျပႆနာ မဟုတ္ေပဘူးလား၊ စားပြဲဝိုင္းမွာ ေျဖရွင္းသင့္တဲ့ျပႆနာ မဟုတ္ေပဘူးလား။

(ခ) ဖုန္ၾကားစင္းဟာ ေခသူေတာ့မဟုတ္ပါ။ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္းၾသဇာရွိသလို ဝအဖြဲ႔ မိုင္းလားအဖြဲ႔ေတြအေပၚ ၾသဇာ ရွိပါ တယ္။ ဒါ့ျပင္ KIA SSA TNLA တို႔နဲ႔ မဟာမိတ္ဖြဲ႔ထားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပေလာင္တပ္ပါသြားတာဟာ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္း ဒုတိယ အမ်ားဆုံးျဖစ္တ့ဲ ပေလာင္ရြာေတြကို စည္း႐ံုးနိုင္ဖို႔ အားတအားပါ။ ဖုန္ၾကားစင္းရဲ့ပါးနပ္မႈလို႔ဆိုရပါမယ္။ ဒီေတာ့ ဖုန္ၾကားစင္း အဖြဲ႔မပါတဲ့ တျပည္လံုးအပစ္ရပ္ဖို႔ဆိုတာ ျဖစ္နိုင္ပါ့မလား စဥ္းစားစရာပါ။

(ဂ) တခ်ိဳ႕ကလဲ မိမိဘက္ကရဲေဘာ္ေတြ ဒီေလာက္က်ထားတာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးမေဆြးေႏြးႏိုင္ဘူး၊ အျပဳတ္တိုက္ေရးဘဲ လို႔ဆို ပါတယ္။ an eye for an eye; a tooth for a tooth ဆိုတဲ့သေဘာထားနဲ႔ ေရွ႕ဆက္ၾကလို႔ ျပႆနာ ေျပလည္ပါ့မလား။ တကယ္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အပစ္ရပ္ေရး ေဆြးေႏြးၾကတယ္ဆိုတာ ႏွစ္ဖက္က်ဆုံးသြားၾကတဲ့ ရဲေဘာ္ေတြရဲ့ ေသြးေတြ အသက္ေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳတာမဟုတ္ဘဲ ေနာက္ထပ္အသက္ေတြ မဆုံး႐ႈံးေအာင္ ေဆာင္ရြက္တာပါ။ တကယ္ေတာ့ ၁၉၈၉ က ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ နဝတနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူတဲ့ကာလမတိုင္မွီ လပိုင္းအလို ျပင္းထန္တ့ဲ့တိုက္ပြဲျဖစ္ခ့ဲပါတယ္။ တိုက္ပြဲ ျဖစ္ပြါးတ့ဲေနရာက တာမိုးညဲနယ္ထဲမွာျဖစ္ၿပီး တဖက္က ဗကပေျမာက္ပိုင္း ျဗဴရိုတပ္ေတြနဲ႔ ဖုန္ၾကားဖူးေခါင္းေဆာင္တဲ့ကိုးကန္႔တပ္ေတြ ပါပါတယ္။ အတိုက္ခံရတ့ဲတပ္က တပ္မ ၉၉ လက္ေအာက္ခံ ဗိုလ္မွဴးလွျမင့္ဦးစီး ခလရ ၃ စက ၂ နဲ႔ခြဲ ၂ ခြဲပါ။ ၁၀၀ ေက်ာ္က်ပါတယ္။ မွဴးလွျမင့္ အပါ ၁၅ ေယာက္ ဒဏ္ရာနဲ႔အဖမ္းခံရပါတယ္။ ၂၀ ေက်ာ္ တေယာက္တကြဲစီ ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္ပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲရလဒ္ေၾကာင့္ တပ္မမွဴး ဗိုလ္မွဴးႀကီးဝင္းေဇာ္ညြန္႔ ေႂကြထည္ေျမထည္ကို ဦးေဆာင္ညႊန္မွဴးနဲ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခံရပါတယ္။ စစ္ကူေပးဖို႔ပ်က္ကြက္တ့ဲ ခမရ ၁၀၉ ရင္းမွဴး စစ္ခုံရံုးအတင္ခံရၿပီး ျပဳတ္ပါတယ္။ သုံ႔ပန္းက ျပန္လြတ္လာတဲ့ မွဴးလွျမင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို ေျပာင္းလိုက္ရပါတယ္။ လပိုင္းအတြင္းမွာ ကိုးကန္႔နဲ႔ နဝတ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူပါတယ္။ ဗကပ ၿဖိဳခြဲဖို႔ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔လို႔ ေျပာရင္ရပါတယ္။ ဘယ္လိုရည္ရြယ္ခ်က္ရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ ႏွစ္ဖက္ရဲေဘာ္ ေတြရဲ့ အသက္ေတြ ေသြးေတြေပၚ တည္ေဆာက္ထားတာပါ။

(ဃ) တခုေတာ့အ့ံၾသမိပါတယ္။ ဖုန္ၾကားစင္းရဲ့ ဘတ္ဂ်က္အင္အား ပိုင္ဆိုင္မႈ ဖန္တီးနိုင္မႈပါ။ ဒီေန႔ သူပုန္ထတယ္ဆိုတာ ဆရာစံေခတ္ကလို ပုဆိုးခါးေတာင္းက်ိဳက္၊ အိမ္ရွိတ့ဲ ဒါး လွံ ကိုင္ၿပီး ထလို႔ရတ့ဲေခတ္ မဟုတ္ပါ။ လူအင္အား ေထာင္ဂဏန္း ရွိတ့ဲ တပ္ဖြဲ႔တခုဖြဲ႔စည္းဖို႔ လိုအပ္တ့ဲေငြေၾကးဟာ မနဲလွပါ။ တေယာက္ကို တနွစ္မွာ ယူနီေဖါင္း ၃ စုံ ေလာက္လိုပါတယ္။ တရက္စားစရိတ္ ၂၀၀၀ ေတာ့အနဲဆုံးလိုပါတယ္။ တဦးခ်င္း လခအေသးသုံးစားရိတ္လဲ လိုပါတယ္။ ေဆးဝါးက်န္းမာေရး စားရိတ္လိုပါတယ္။ လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ ဆက္သြယ္စက္ေတြရဲ့ တန္ဖိုးလဲ မနဲလွပါ။ ဒါျပင္ စစ္ဆင္ေရးစားရိတ္ မ်ားစြာက်န္ပါေသးတယ္။ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ရွာေဖြႏိုင္တ့ဲေငြေၾကးလား၊ တျခားကရေအာင္ ဖန္တီးထားတဲ့ေငြေၾကးလားေတာ့မသိပါ။ ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းကေတာ့ မေသးလွပါ။ လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ေလးဆယ္ေလာက္ကထြက္တ့ဲ ဦးသိန္းေဖျမင့္ရ့ဲ အေရွ႕ ေျမာက္တိုင္းတခြင္ စာအုပ္ထဲက သက္ရွိဇတ္ေကာင္ႏွစ္ေယာက္ကို က်ေနာ္ ယေန႔ထက္တိုင္ မွတ္မိေသးသည္။ တေယာက္ က သိႏၷီေရပူစမ္းမွာ စားေသာက္ဆိုင္ဖြင့္ထားတ့ဲ ေခ်ာေမာလွပေသာ ရွမ္းမေလး အဲေႏြး။ ေနာက္တဦးကေတာ့ ေလာ္စစ္ ဟန္။ ေလာ္စစ္ဟန္ဟာ ထိုစဥ္ ၁၉၇၀ ေလာက္က အစိုး႐ရ့ဲကာကြယ္ေရးေခါင္းေဆာင္ ကိုးကန္႔နယ္သားတဦး၊ ခြန္ဆာေတာင္ ေလာ္စစ္ဟန္တပည့္ဘဲ ရွိပါေသးတယ္။

ေလာ္စစ္ဟန္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးသမား စာေရးဆရာသိန္းေဖျမင့္က ေလာ္စစ္ဟန္ဆိုတာ စီးရင္ ရဲရဲစီးရမယ့္ ျမင္း တ ေကာင္လို႔ သုံးသပ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ထိုခ်ိန္က ဗကပတပ္မွဴးျဖစ္ေနေသာ ဖုန္ၾကားစင္းကိုေတာ့ ဦးသိန္းေဖျမင့္ ေတြ႔မသြားပါ ဘူး။ ေတြ႔မ်ားေတြ႔ခဲ့ရင္ ဘယ္လိုသုံးသပ္ေျပာလိမ့္မလဲလို႔ စဥ္းစားၾကည့္မိပါတယ္။

(င) တခုေတာ့ရွိပါတယ္။ ဘိန္းဒါးျပခြန္ဆာလဲ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဦးခြန္ဆာဆိုၿပီး ရန္ကုန္မွာေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနသြားဖူးပါ တယ္။

ကရင္ေသာင္းက်န္းသူ လူသတ္မုဒိန္းေကာင္ ငျမလဲ ေနာက္ဆုံး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးျမဆိုၿပီး အေလးျပဳခံရဖူးပါတယ္။ ၃၆၀ ဒီဂရီ အထိ အလွည့္အေျပာင္းျမန္ေသာ ျမန္မာျပည္လို႔ဆိုရပါမယ္။

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။