မိုုးသီးဇြန္ ႏွင့္အင္တာဗ်ဴး- စစ္နဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆိုုင္ရာ ေမးခြန္းမ်ား

ေရးသားသူ — အမည္

မိုုးသီးဇြန္ ႏွင့္အင္တာဗ်ဴး
စစ္နဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆိုုင္ရာ ေမးခြန္းမ်ား


ေ၀မွဴး- ကိုုမိုုးသီး ဘယ္ေတာ့ေလာက္ျပန္လာဦးမလဲ။ ၂၀၁၂ စက္တင္ဘာလာတံုုးက ကိုုမိုုးသီးတိုု ့နဲ ့ အစိုုးရ၀န္ၾကီးေတြ ေဆြးေႏြးမႈေတြက အဆင္ေျပလား။

မိုုးသီး- က်ေနာ္ကိုု ဗီဇာထုုတ္ေပးမယ္ဆိုုတာနဲ့ ျပန္လာဖိုု ့အဆင္သင့္ပါပဲ။ ကိုုလွေမာင္ေရႊကို
က်ေနာ္တိုု ့ဆက္သြယ္တယ္။ ေနာက္တခ်ိန္ ျမန္မာျပည္လာဖိုု ့ ဗီဇာကိစပါ။ သူတိုု ့ဖက္ကအေၾကာင္းမျပန္ဘူး။ က်ေနာ္တုုိ ့ေျပာေနတာဆိုုေနာတာ၊ေရးေနတာေတြကိုု မၾကိဳက္တဲ့သေဘာထားရိွတယ္လိုု ့ဆုုိပါတယ္။ အစိုုးရၾကားခ်င္ေနတာေတြကိုု ပဲက်ေနာ္တိုု ့ေျပာေနရင္ ေရးေနရင္ အစိုုးရကိုု ကူညီရာမေရာက္ေတာ့ပဲ ဖ်က္ဆီးသလိုုျဖစ္ေနမွာေပါ့။ သူတိုု ့ၾကားျခင္ေနတာေတြကိုု နစ္ေပါင္း ၅၀ ၾကားခဲ့ျပီးျပီ၊ နိဂံုုးခ်ဳပ္ကိုုလဲေတြ ့ခဲ့ျပီျပီ။ ဒီတခါေတာ့ အစိုုးရအေနနဲ ့ မၾကားခ်င္တာေတြကိုုနားေထာင္နိင္စြမ္း၊ သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြကိုု လက္ခံနိင္စြမ္းကိုု လက္ေတြ ျပရမဲ့အခ်ိန္ျဖစ္လာျပီ။

ဒီမိုုကေရစီဆိုုတာ အစိုုးရကိုုလြတ္လပ္စြာေ၀ဖန္ ခြင့္ရိွရမယ္ေလ။ အခုုဆိုုရင္တခ်ိဳ့ဂ်ာနယ္ ေတြထဲမွာလဲေ၀ဖန္ေနၾကတာပဲ။ တခ်ိုု ့ဂ်ာနယ္ေတြမွာ အစိုုးရကိုုေ၀ဖန္မႈေတြနဲ ့ က်ေနာ္တိုု ့ေျပာတဲ့အခ်က္ေတြနဲ့အတူတူပဲ။ က်ေနာ္တိုု ့ေ၀ဖန္ေတာ့က်ေနာ္တိုု ့ကိုု အျမက္သိုုလိုု ့မရဘူးေလ။ အခုုဆိုုရင္ အမ်ိဳးသားဒီမိုုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္၊ ၈၈မ်ိဳးဆက္ေတြအစိုုးရနဲ့နားလည္ 
မႈရိွေနၾကျပီ၊ ေကာင္းပါတယ္။
က်ေနာ္တုုိ ့ကေတာ့အစိုုးရလုုပ္ရပ္ေတြနား မလည္နိင္ေသးဘူး။ ေ၀ဖန္ေနဦးမယ္။
က်ေနာ္တုု ိ့အတိုုက္ခံလုုပ္လိုု ့မရဘူးလား။ ဒီမိုုကေရစီနိင္ငံတခုုမွာ အစိုုးရကိုုေထာက္ခံတဲ့သူရိွတယ္။ ေ၀ဖန္ တဲ့သူ ကန္ ့ကြက္တ့ဲသူလဲရိွရမယ္ေလ။


က်ေနာ္တုုိ ့နဲ့အစိုုးရ၀န္ၾကီးေတြ ပထမအၾကိမ္ ေဆြးေႏြးမႈေတြက ဘာတခုုမွာ သေဘာတူညီ ထားမႈမရိွေသးပါဘူး။ ဦးေအာင္မင္းတိုု ့အေနနဲ့ သတိျပဳသင့္ တာကေရွ ့ကေန တဖြဲ ့ျပီးတဖြ ဲ တေယာက္ျပီးတေယာက္နဲ့ေဆြးေႏြးမႈေတြသလုုပ္ေနတာ ေနာက္ဖက္က ဆက္ျပီးအေကာင္ထည္ေဖၚနိင္တာမရိွေသးဘူး။ ခုုနက က်ေနာ္ေျပာသလိုုေပါ့သူတိုု ့မွလူမရိွေတာ့တဲ့ျပသနာၾကီးၾကံဳေနတာ က်ေနာ္တိုု ့ေတြ ့ေနရတယ္။ အခုု က်ေနာ္တိုု ့နဲ့ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တုုိ ့ျပန္လာျပီး ဖြင့္ျဖိဳးေရးေတြလုုပ္မဲ့ကိစၥ ဆက္လိုု ့မရဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တိုု ့ကိုု ေဆြးေႏြးဖိုု ့လာပါ၊ ေျပာင္းလဲေနတာ လာၾကည့္ပါလိုု ့ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တိုု ့ ျမင္တာေတြေျပာခြင့္ျပဳပါလိုု ့က်ေနာ္ဒီတခ်က္ကိုု ေတာင္းဆိုုတယ္။ က်ေနာ္တုုိ ့ျမင္တာေတြေျပာတယ္။ ေနာက္- က်ေနာ့္ကိုု လူသတ္မႈ အစိုုးရတရားရံုုးတခုုကအမႈဖြင့္လိုုက္တယ္။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္တိုု ့ က ဘယ္လိုုသေဘာထားရေတာ့မလဲ။ ေရွ ့က ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုုပ္တယ္။ နားလည္မႈေတြလုုပ္တယ္။ ေနာက္က ေန ဓါးနဲ့ ေထာက္ထားသလိုုျဖစ္မေနဘူးလား။ က်ေနာ္တုုိ ့လုုပ္မဲ့အလုုပ္ေတြတန္ ့သြားတယ္။ က်ေနာ္တိုု ့တန္ ့သြားေတာ့သူတိုု ့လဲတန္ ့မွာပဲ။
အခုုလဲကခ်င္ေတြ၊ကရင္ေတြနဲ့အျပစ္ခတ္ရပ္ေနတယ္။ ဒီအဖြဲ ့ေတြကိုုေရာ ဘာေတြနဲ ့ကန္ ့ထားဦးမလဲဆိုုတာလူတိုုင္းက စဥ္းစားလာတာေပါ့။

ေ၀မွဴး- တကယ္လိုု ့ျပန္လာျဖစ္ရင္ အကိုု ဘာကိုု အလုုပ္ခ်င္ဆံုုးလဲ။

မိုုးသီး- တိုုင္းျပည္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးေတြကိုုလုုပ္ျခင္တယ္။ နိင္ငံေရးအရ အတိုုက္ခံလုုပ္ျခင္တယ္။ ဦးသိန္းစိန္ရဲ ့ အမ်ားစုုပါတီကိုုေရာ ၊ ေဒၚစုုရဲ ့အနည္းစုုပါတီကိုုပါ
က်ေနာ္တိုု ့ ေ၀ဖန္သင့္တာေတြေ၀ဖန္ျခင္ပါတယ္။ သူတိုု ့ကိုုလဲ ပိုုျပီးသတိထားနိင္တာေပါ့။
ေ၀ဖန္တဲ့အတြက္က်ေနာ္တိုု ့ကိုု မုုန္းမွာပါ။ ဒါကိုု က်ေနာ္တိုု ့ခံပါမယ္။
ဒီမိုုကေရစီမွာ အတိုုက္ခံ ေတြလုုိတယ္ေလ။

ျပည္သူလူထုုေတြအတြက္ ေတာ့ ေသာက္သံုုးေရရရိွနိင္ေရးအတြက္ လုုပ္ျခင္တယ္။
က်ေနာ္တိုု ့အမိေျမျငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ ့၀င္ေတြထဲမွာလဲ သူတိုု ့နိင္တဲ့တာ၀န္ေတြကိုု သူတိုု ့ျပန္လုုပ္ေပးခ်င္တဲ့သူေတြရိွတယ္။ က်မၼာေရး၊စီးပြားေရး၊လူမႈေရးလုုပ္ငန္းေတြေပါ့။
က်ေနာ္တိုု ့အဖြဲ ့၀င္ေတြထဲက ကိုုထြန္းေအာင္ေက်ာ္က လူမႈေရးအသင္းအပင္းေတြကိုုဘယ္လိုု တည္ေထာင္ရတယ္ ဆိုုတာေတြကိုု ျပန္လည္သင္တန္းေတြလုုပ္ေပးခ်င္တယ္။
ကိုုမူးသာက Food နဲ ့ပတ္သက္တဲ့သင္တန္း။ ကိုုကိုုေလးက လဲ ဓါတ္ပံုုသင္တန္းေတြေပးခ်င္တယ္။ အားလံုုးကေတာ့လက္ရိွနိင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာ ပါ၀င္ကူညီျခင္ၾကတယ္။ သူတိုု ့ ဟာ ၂၄ နစ္လံုုး ျမန္မာျပည္ဒီမိုုကေရစီရရိွေရးအတြက္ မဆုုတ္မနစ္ၾကိဳးပန္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သူေတြျဖစ္တယ္။

ေ၀မွဴး - နိင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ့ပတ္သက္လိုု ့အကိုုရဲ ့အျမင္ေတြကိုု သိခ်င္တယ္။
အခုု အစိုုးရနဲ ့ ကခ်င္အမ်ိဳးသားအစည္းအရံုုး( KIO) တိုု ့ အျပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးလုုပ္ဖိုု ့ ဦးေအာင္မင္းနဲ ့ ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ ဂြမ္ေမာ္တိုု ့ ေရႊလိီမွာစတင္ေတြ ့ဆံုုခဲ့ၾကပါျပီ။
ဒီအေပၚမွာအလားအလာ ကိုု အကိုုဘယ္လိုုျမင္ပါသလဲ။

မိုုးသီး- က်ေနာ္အျမင္ကေတာ့ စစ္ကိုုအျမန္ဆံုုးရပ္၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုုပ္တာ ေကာင္းတယ္ လိုု ့ျမင္ပါတယ္။ ဦးေအာင္မင္း၊ဦးစိုုးသိန္းတိုု ့နဲ ့က်ေနာ္တိုု ့ေတြ ့ဆံုုေဆြးေႏြးစဥ္ကလဲ
စစ္ကိုု အျမန္ဆံုုးရပ္ဆိုုင္းျပစ္ဖုုိ ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုုပ္ဖိုု ့ တိုုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာ ျပည္ဟာျပည္တြင္း စစ္သက္စိုုးအရွည္ဆံုုး၊ ပတိပကၡေတြကအမ်ားဆံုုးနိင္ငံျဖစ္ပါတယ္။
စစ္ေၾကာင့္ တိုုင္းျပည္ စီးပြားေရး၊လူမႈေရး၊ ပညာေရး၊ တိုုင္းျပည္တည္ေဆာက္ေရးေတြ ဘယ္ေလာက္ဆံုုးရံႈးမယ္၊အခ်ိန္၊ လူသားအရင္းျမစ္၊ စြမ္းအင္ စတာေတြ ကုုန္ခန္းေစတယ္ဆိုုတာ က်ေနာ္အထူးရွင္းျပစရာမလိုုေတာ့ပါဘူး။ မိသားစုုတိုုင္းခံစားေနၾကရပါျပီ။
ဒီအတြက္ ကခ်င္နဲ ့ အျပစ္ရပ္ျပီး ႏွစ္ဖက္ စကားေျပာၾကတာေကာင္းပါတယ္။ ေျပာလိုု္က္-တိုုက္လိုုက္မျဖစ္ဖိုု ့လဲလိုုပါတယ္။



ေ၀မွဴး- အစိုုးရက ဘာေၾကာင့္ကခ်င္ကိုုတိုုက္ေနတာလဲ။ ကခ်င္ကေရာ ဘာကိုုလိုုခ်င္သလဲ။

မိုုးသီး - ဒီအေမးကိုု ေပါင္းခ်ဳပ္ျပီးေျပရမယ္ဆိုုရင္ ၊ အစိုုးရကခ်င္ေဒသကိုုထိမ္းခ်ဳပ္ဖိုု ့ဆိုုတာက
နိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးရည္မွန္ခ်က္ရိွေနတာ လူတိုုင္းသိေနတာပဲ။ ကခ်င္ေဒသက အရင္းအျမစ္ေတြ ကိုု လူတစုုက ကိုုယ္က်ိဳးအတြက္အသံုုးျပဳခ်င္ေနၾကတာပါ။
အစိုုးရအဆက္ဆက္မွာ တိုုင္းရင္းသားေဒသေတြဆီက အရင္းျမစ္ေတြကိုုလိုုျခင္တယ္။ ေခါင္းပံုုျဖတ္တယ္။ ဒီေဒသေတြဖြင့္ျဖိဳးမႈၾကေတာ့ ဘာတခုုမွ ထိထိေရာက္မလုုပ္ေပးခဲ့ၾကဘူး။
ဒီေန ့တိုုင္းရင္းသားေဒသေတြကိုုၾကည့္ရင္ သမိုုင္းဦးဘံုုေျမေခတ္ အဆင့္ Primitive Stage မွာပဲ၇ိွေနေသးတယ္။ စိုုက္ပ်ိဳးရမယ္။ အမဲလိုုက္ရမယ္။ ေလာင္စာအတြက္ ထင္းေခြရမယ္ဆိုုတဲ့အဆင့္ေပါ့။
တိုုင္းရင္းသားေတြဟာ ေခတ္သစ္ကမၻာၾကီးရ ့ဲ ဟိုုေခ်ာင္ ကိုုေရာက္ေနၾကရတယ္။
အလြယ္ဆံုုးေျပာရင္ ဒီေန ့ကမၻာၾကီးဟာတလံုုးထဲမဟုုတ္ေတာ့ဘူး ႏွစ္လံုုးျဖစ္ေနျပီ။
တလံုုးက မီးလာတဲ့ကမၻာၾကီး ၊ မီးမလာတဲ့ကမၻာၾကီး။
မီးလာတဲ့ကမၻာၾကီမွာ ဆူပါမကက္ရိွတယ္။ နိင္ငံတကာ ေက်ာင္း (International School) ရိွတယ္။ က်န္းမာေရးေလ့က်င့္ခန္းလုုပ္နိင္တဲ့ေနရာရိွတယ္။ အနွိပ္ခန္းရိွတယ္။ အင္တာနက္ရိွတယ္။

မီးမလာတဲ့ကမၻာၾကီးထဲမွာ တိုုင္းရင္းသားေတြ ေနထိုုင္ေနရတယ္။ သူတုုိ ့မွာဘာမွမရိွဘူး။
ဒါေၾကာင့္သူတိုု ့ဘာလိုုခ်င္သလဲ ဆိုုရင္ မီးလာျခင္တယ္။ ေက်ာင္းေတြဖြင့္ျခင္တယ္။ စက္ရုုံေတြအလုုပ္ရုုံေတြဖြင္ ့ခ်င္တယ္။ လမ္းေတြေဖါက္တံတားေတြေဆာက္ျခင္တယ္။
ဖြင့္ျဖိဳးေရးေတြလုုိျခင္တယ္။

ဒါေတြက အစိုုးရအဆက္ဆက္ က ဖြင့္ျဖဳိးေရးေတြ လုုပ္ေပးမယ္ဆိုု ကတိက၀တ္ေတြျပဳၾကတယ္။ အေနာ္ရထာမင္းကလဲ သူလုုပ္ေပးမယ္ေျပာတယ္။ ျဖစ္မလာဘူး။ ဘုုရင္ေနာင္ ၊အေလာင္းဘုုရားတိုု ့ကလဲ သူလုုပ္ေပးမယ္ေျပာတယ္။ ျဖစ္မလာဘူး။ ဦးႏုု၊ဦးေန၀င္း၊ ဦးသန္းေရြ ေခတ္ မွာလဲ ျဖစ္မလာဘူး။

ဒီေန ့အထိ ဘာတခုုမွာ ျဖစ္မလာဘူး။ တိုုင္းရင္းသားေတြဟာ
ျပည္ေထာင္စုုေနနီးလာရင္ ျပကၡဒိန္ ထဲမွာ ဗမာ စံုုတြဲကိုု အလယ္ကထားျပီး ေက်ာက္တိုုင္ ကိုု၀ိုုင္းျပီး ဓါတ္ပုုံအရိုုက္ခံရတာကလြဲလိုု ဘာမွ ရမလာၾကေသးဘူး။

တိိုုင္းရင္းသားေဒသေတြကိုု နိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြသြားၾကတယ္။ တိုုင္းရင္းသား၀တ္စံုု၀တ္ျပီး ဓါတ္ပုုံရိုု္က္ျပီး ျပန္လာၾကတယ္။
ဘာမွျဖစ္မလာဘူး။ ဒီေတာ့ ၀ါဒျဖန္ ့ခ်ီမႈေတြရပ္ဖိုု ့အခ်ိန္တန္ ေနျပီ။
တိုုင္းရင္းသားေဒသေတြလိုုျခင္ေနတဲ့ မီးလာေနတဲ့ကမၻာၾကီးကိုု က်ေနာ္တိုု့ကေပးခ်င္တယ္ဆိုုရင္ အေကာင္းဆံုုးကေတာ့ တိုုင္းရင္းသားေတြကိုု သူတိုု ့ျပည္နယ္ကိုု သူတိုု ့ စီမံခန္ ့ခြဲခြင့္ ေပးဖိုု ့ပါပဲ။
က်ေနာ္တိုု ့ကိုုယ္တိုုင္သြားေရာက္လုုပ္ေပးလိုုက္မယ္ဆိုုတဲ့ေစတနာထက္စာရင္သူတိုု ့ကိုယ္တိုုင္သူတိုု ့ျပည္နည္းကိုု အုုပ္ခ်ဳပ္ပါေစ။
တိုုင္းရင္းသားေဒသေတြ ့မွာ ပါတီစံုုေရြးေကာက္ပြဲေတြ လုုပ္ခြင့္ေပးပါ။ သူတိုု ့ျပည္နယ္အစိုုးရကိုု သူတိုု ့ေရြးေကာက္ဖြဲ ့ခြင့္အုုပ္ခ်ုဳပ္ခြင့္ျပဳဖိုု ့ပါ။

ေ၀မွဴး- တခုုဒီမွာၾကားေနတာက အစိုုးရက ထိုုးစစ္ကိုုရပ္ဖိုု ့ညြန္ၾကားတယ္။ စစ္တပ္က မရပ္တာလိုု ့ဆိုုတယ္။ ဒါကိုု ဘာေျပာခ်င္သလဲ။

မိုုးသီး- စစ္တပ္ဆိုုတာ သမတရဲ ့အမိန္ ့ကိုုနာခံရတာပဲ။ ဒီသမတအမိန္ ့ေတာ့မနာခံဘူး။
ဟိုုသမတအမိန္ ့မွာ နာခံမယ္လုုပ္လိုု ့မရဘူးေလ။ အမိန္ ့မနာခံရင္ အေရးယူရမယ္။
ဦးစိီးခ်ဳပ္က မနာခံရင္ဦးစီးခ်ဳပ္ကိုု ျဖဳတ္၊ တိုုင္းမႈးက မနာခံရင္ တိုုင္းမႈးကိုုျဖဳတ္ေပါ့။
သမတအေနနဲ ့ ကလဲ သူအမိန္ ့ကိုု တပ္က နာခံတယ္။ မနာခံဘူးဆိုုတာလႊတ္ေတာ္ကိုု တင္ျပသင့္တယ္။ လိုုအပ္တဲ့အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုု လုုပ္သင့္တယ္။ အင္ဒိုုနီးရွားမွာ
အီဂ်စ္မွာလုုပ္သလိုုေပါ့။ ဒီလိုုမလုုပ္ဘူးဆိုုရင္ သမတ ကိုုပါ လူထုုနဲ့နိင္ငံတကာ က အယံုုအၾကည္ရိွမွမဟုုတ္ဘူး။

ေ၀မွဴး- အခုုဦးေအာင္မင္း က တိုုင္းရင္းသားအဖြဲ ့ေတြ နဲ ့လုုိက္လံေဆြးေႏြးေနပါတယ္ ။ အျပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးေတြျဖစ္လာပါတယ္။ ဥပမာ ကရင္၊ ဒီေကဘီေအ နဲ ့ အျပစ္ရပ္လုုပ္လိုုက္နိင္ျပီ။ ေကအိုုင္အုုိနဲ ့လဲ အျပစ္ရပ္စဲဖိုု ့စကားစေျပာေနျပီ ..ဒီအေပၚမွာ ကိုုမိုုးသီး ဘယ္လိုု ျမင္သလဲ ။

အန္ကယ္ဦးေအာင္မင္းက တိုုင္းရင္းသားအဖြဲ ့ေတြနဲ ့ အျပစ္ရပ္စဲဖိုု ့ၾကိဳးပန္းေနတာက်ေနာ္တုုိ ့ေတြ ့ေနရပါတယ္။ သူလဲ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုု လုုိခ်င္တဲ့ဆႏၵ နဲ ့ပတ္သက္လိုု ့က်ေနာ္ အျငင္းပြားစရာမရိွဘူး။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုု လိုုလားတဲ့ေစတနာမရိွဘူးလိုု ့ မေျပာဘူး။ ဒါေပမဲ့ခ်ဥ္းကပ္ပံုုက အေရးၾကီးပါတယ္။

တိုုင္းရင္းသားေဒသေတြဖြင့္ျဖိဳးခ်င္တဲ့ေစတာနာ၊ ျငိမ္းခ်မ္းလိုုခ်င္တဲ့ေစတာနာကိုု အသိမွတ္ျပဳတယ္။ ဒါေပမဲ့ျမန္မာစကားမွာ ေစတာနာနဲ့ကိုုယ္ကလုုပ္ေပမဲ့တဖက္သားမွာ ေ၀ဒနာျဖစ္ေစတယ္ဆိုုတာရိွပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မူတခုု နားလည္မႈ ရိွဖိုု ့လိုုတယ္။ ဦးေအာင္မင္း ၾကိဳးပန္းေနတာက အစိုုးရကခ်မွတ္ထားျပီးသား လမ္းေၾကာင္း Guide Line ေပၚမွာလုုပ္ေနတာပါ။
ဒီလမ္းေၾကာင္းက ပထမ အဆင့္ အားလံုုးအျပစ္ရပ္မယ္။ နားလည္မႈရတယ္ဆုုိရင္
အားလံုုးပါ၀င္တဲ့ ညီလာခံသေဘာမ်ိဳးနဲ ့ သေဘာတူညီခ်က္ေရးထိုုးမယ္ဆိုုတဲ့သေဘာမ်ိဳးေပါ့။

တိုုင္းရင္းသားေတြဖက္က စိုုးရိမ္တာက ဦးခင္ညြန္ ့လက္ထက္ကလဲ အျပစ္ရပ္မယ္။ ေဒသဖြင့္ျဖိဳးေရး ပူးေပါင္းလုုပ္မယ္။ ေနာင္တက္လာတဲ့အစိုုးရမွာနိင္ငံေရးစကားေျပာၾကေပါ့။ ဒီေတာ့ အမ်ိုဳးသားညီလာခံ မွာ တိုုင္းရင္းသားေတြကလိုုလားခ်က္ေတြကိုု ေျပာၾက။ သေဘာတူညီမႈေတြကိုု အေျခခံဥပေဒမွာျပဌာန္းမယ္။ ဒီလမ္းေၾကာင္းအတိုုင္း ကခ်င္အပါအ၀င္ တိုုင္းရင္းသားအေတာ္မ်ားမ်ား လုုိက္ခဲ့ၾကတယ္။ အခုု အရပ္သားအစိုုးရေတာင္ဖြဲ ့စည္းျပီးသြားျပန္ျပီ တကယ့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ ့ဖြင့္ျဖိဳးမႈေတြကိုုမလုုပ္နိင္ျပန္ဘူးျဖစ္ေနတယ္ေလ။ လမ္းပိတ္ ( Death End ) ျဖစ္သြားတယ္။

ဒါေၾကာင့္တိုုင္းရင္းသားေတြနဲ ့ ယံုုၾကည္နည္းလည္မႈေတြရနိင္ဖိုု ့က
တိုုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ တပ္ခ်ထားတာေတြကိုု ျပန္ဆုုတ္ေပးဖိုု ့
တိုုင္းရင္းသား ေဒသ ေတြမွာ နိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြကိုု စတင္လုုပ္ေဆာင္ခြင့္၊ ဖြင့္ျဖိဳးေရးေတြကိုု စတင္လုုပ္ေဆာင္ခြင့္ေတြကိုု အစိုုးရက လုုပ္ေပးသင့္တယ္။
အခုု ျပည္မ မွာ နိင္ငံေ၇းပါတီေတြ စည္းရံုုးလႈပ္ရွားခြင့္ေတြေပးလာသလိုုေပါ့။
သူတိုု ့ ေဒသတြမွာ လဲ နိင္ငံေရးနဲ ့ ဖြင့္ျဖိဳးေရးေတြကိုု လုုပ္ကိုုင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေတြကိုု စတင္ေပးျခင္း၊လိုုက္ေလ်ာျခင္းေတြနဲ ့ ယံုုၾကည္မႈေတြကိုု လုုပ္ျပဖိုု ့လိုုတယ္။


ေ၀မွဴး - ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုုပ္တဲ့အပိုုင္းမွာတခ်ိုု ့ကလဲ ေျပာေနၾကတယ္ဗ်၊ ဥပမာ ၾကံ့ခိုုင္ဖြင့္ျဖိဳးေရးအမတ္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးလွေရႊ က လုုိအပ္လာရင္ ခြန္အားသံုုး (Coercion) ျပီး ေတာ့လဲ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုုပ္ရ တာပဲလိုု ့ဆိုုပါတယ္။ သူက အေမရိကန္နဲ့သိရိလကၤာနိင္ငံေတြကိုု ဥပမာျပထားတယ္။ ဒါနဲ့ပတ္သက္လိုု ့ ဘယ္လိုုျမင္ပါသလဲ။

မိုုးသီး - ဒါကေတာ့သေဘာတရားေရးအပိုုင္းျဖစ္လာတာေပါ့ေလ။
အေမရိကန္ က ဒုုတိယကမၻာစစ္မွာ ဖက္ဆစ္ဂ်ာမဏီကိုု စစ္ေရးနည္းနဲ ့ အနိင္ယူခဲ့တယ္။ ခြန္အားသံုုးတဲ့နည္းနဲ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုုယူခဲ့တယ္။ ဖက္ဆစ္၀ါဒဟာ အေမရိကန္ နိင္ငံရဲ ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးန ဲ စံႏႈန္းေတြကိုု ျခိမ္းေျခာက္လာတယ္လိုု ့ယူဆလာတဲ့အတြက္
သူဟာ ခြန္အားကိုုသံုုးခဲ့တယ္။ ဒီလိုုေအာင္ပြဲခံတာကိုုလဲ လစ္ဘရယ္ဒီမိုုကေရစီက ဖက္ဆစ္၀ါဒအေပၚမွာအနိင္ရခဲ့တယ္လိုု ့ဆိုုပါတယ္။
ဒါကလဲအေျခအေနေပၚမူတည္သြားပါတယ္။ အေမရိကန္ ဟာ ေအာင္ပြဲခံနိင္တဲ့
ကမၻာ့နိင္ငံေရးအေျခအေန၊ ျပည္တြင္း လူထုုေထာက္ခံမႈနဲ ့စီးပြားေရးအေနထားေတြရိွေနပါတယ္။
ဒီေတာ့ သူဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရဖိုု ့အတြက္ စစ္ပြဲ ထဲကိုုပါ၀င္လာခဲ့တယ္။ ပထမနဲ့ဒုုတိယကမၻာစစ္ကိုုနိင္တယ္လိုု ့ ဆံုုးျဖတ္ထားတယ္။
တခါ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲကိုုေတာ့ရံႈးတယ္လိုု ့ အေမရိကန္ နိင္ငံေရးေလာကမွာဆံုုးျဖတ္ထားပါတယ္။ ကိုုရီးယားစစ္ပြဲကိုု ေတာ့ မျပီးေသးတဲ့စစ္ ( Unfinished war ) လိုု ့ဆံုုးျဖတ္ထားတယ္။

ဗီယက္နမ္စစ္မွာ ဆက္တိုုက္ရင္ အက်ဆံုုးမ်ားလာမယ္။ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြၾကီးလာမယ္။ အက်ိဳးမရိွျဖစ္လာတယ္။ ၁၉၅၄ ခုုနစ္မွာ အေမရိကန္ အိုုက္ဆင္ေဟာင္၀ါသတိေပးတဲ့ ဒိုုမီနိသက္ေရာက္မႈ သီအိုုရီကိုု ခဏ ေဘးခ်ိတ္လိုုက္ရတယ္။

ဒါကိုုျမင္လာခဲ့အတြက္ ၁၉ ၇၆ ခုုနစ္ နစ္ဆင္လက္ထက္မွာ ကင္ဆင္ဂ်ာကိုု တရုုပ္ျပည္ကိုုလြတ္ျပီး ဗီယက္နမ္ကေန ထြက္ဖိုု ့ စတင္ျပင္ဆင္ရေတာ့တယ္။
ဗီယက္နမ္က်သြားရင္ ဒီေဒသမွာ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒၾကီးဆိုုလာမယ္။ ေဒသအတြင္း အေမရိကန္ရဲ ့အက်ိဳးစီးေတြကိုုထိခိုုက္လာမယ္လိုု ့ျမင္ခဲ့ၾကတယ္။ ခ်ၾကည့္တယ္။ မရဘူး။
အေကာင္ေသးတယ္ထင္လိုု ့မ်ိဳမိတဲ့တဲ့သားေကာင္ဟာ အဆိပ္ရိွတဲ့အေကာင္ကိုုမ်ိဳမိသလိုုျဖစ္သြားတယ္။ ဒီေတာ့ ျပန္ဆုုတ္ရတာပါပဲ။
ဒီေဒသကေန အေမရိကန္ ဆုုတ္နိင္ဖိုု ့အတြက္ တရုုပ္ကိုုၾကိဳတင္ေဆြးေႏြးခဲ့ရတာပါ။

သိရိလၤကာ ကိုုလဲၾကည့္ဦး။ သိရိလကၤာ၊ နာမည္ေလးက လွသေလာက္ ပတိပကၡကိုု ရဲ ့ရလဒ္က အရုုပ္ဆိုုးလွတယ္။ ၁၉ ၈၃ ခုုနစ္ေလာက္က စျပီးအထြတ္အထိပ္ေရာက္လာတဲ့ သိရိလကၤာ ျပည္တြင္းစစ္မွာ နစ္ဖက္ေသဆံုုးသူ တသိန္းေလာက္ေသသြားၾကတယ္။
သိရိလကၤာအစိုုးရရဲ ့ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈက နိင္ငံတကာ ေအာ္ခ်သြားရေလာက္အထိျဖစ္ခဲ့တယ္။ ကမၻာၾကီးက သိရိလကၤဆိုုတာယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ ့တဲ့နိင္ငံတခုုလိုု ့ျမင္လုု ိ့မရေအာင္ျဖစ္သြားတဲ့ေပးဆပ္မႈကိုုေပးလိုုက္ရတယ္။ သိရိလကၤာအစိုုးရဲ ့ပံုုရိပ္နဲ ့ ဦးသန္းေရႊလက္ထက္ပံုုရိတ္ နစ္ခုုဟာ နိင္ငံတကာ မ်က္နာစာမွာ တန္းတူရိွခဲ့တဲ့အခ်က္ကိုု မေမ ့သင့္ဘူး။ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ရက္စက္မႈ၊ ညင္းပန္းနိပ္စက္မႈေတြနဲ ့ ရုုပ္ဆိုုးအက်ဥ္းတန္ခဲ့တာကိုုခုုထိေခ်ဖ်က္ေနရတံုုးျဖစ္တယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုု စစ္နဲ့ေျဖရွင္းမိခဲ့တာကိုုး။

သိရိလကၤာစစ္ေရးနဲ့ ေအာင္ျမင္တာကိုု အားမက်သင့္ဘူး။ သူတိုု ့ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြထဲမွာ..

၁။ အေမရိကန္ မွာ ၉/ ၁၁ ျဖစ္ရပ္နဲ ့တိုုက္ဆိုုင္သြားတယ္။ အစၥလန္အေျခခံ လက္နက္ကိုုင္အဖြဲ ့စည္းေတြကိုု တမၻာလံုုးက စိုုးရိမ္သြားတဲ့ကာလ မွာသိရိလကၤာ၊ အိႏိၵယ၊ တရုုတ္တိုု ့ ဆြမ္းၾကီးေလာင္းပြဲနဲ့ၾကံဳသြားၾကတယ္။ သိရိလကၤာက တမဲလ္တိုုက္ဂါးေတြကိုုနိမ္နင္းတာ၊ အိႏိၵယက ကက္ရွမီးယား သူပုုန္ေတြကိုု ေခ်မႈန္းေနတာ၊ တရုုပ္တိုု ့ရဲ ့ရွင္က်န္း ေဒသ (တရုုတ္မြတ္စလင္ေဒသ) မွာလူအခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္ေနတာေတြကိုု
အေမရိကန္အပါအ၀င္ အေနာက္အုုပ္စုုက နာေစးေပးလိုုက္တဲ့ ကာလ ျဖစ္ခဲ့တယ္။
ဆိုုလိုုတာက ကမၻာနိင္ငံေရးမိုုးသက္မုုန္တိုုင္း ဆင္လာတဲ့ကာလ မွာ သိရိလကၤာက အခြင့္ေကာင္းယူျပီးအသံုုးခ်လိုုက္နိင္တယ္။ နိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈဆိုုတာကလဲ ..

၂။ တမဲလ္ေတြေျခကုုတ္ယူလႈပ္ရွားရေျမဟာ ကန္ ့သတ္ေျမျပင္ ( Limited Terrain) ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီလိုုေဒသမ်ိဳးမွာ စစ္ေရးလႈပ္ရွားတာဟာ ေရတိုုအတြက္ေရာေရရွည္အတြက္ပါအႏၱရယ္သိပ္မ်ားတယ္။ ဥပမာ ၁၉ ၇၀ ေႏွာင္းကာလက ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ျမစ္၀က်ြန္းေပၚကိုု မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္စစ္ဆင္ေဒသအျဖစ္ေရြးခ်ယ္ခဲ့သလိုုမ်ိဳး၊ ၁၉ ၄၂ ခုုနစ္ မွာ ျဗိတိသ်ေတြက
စကၤပူကိုု အခိုုင္မာစစ္စခန္းဖြင့္ျပီး ဂ်ပန္ရဲ ့ထုုိးစစ္ကိုု ခုုခံေနရတဲ့အမွားမ်ိဳး။ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၁၅ ရက္ ၁၉ ၄၂ႏွစ္ မွာ ျဗိတိသ် ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ အာသာပါစီဘဲလ္ (Lt Gen. Arthur Percival) တပ္ တသိန္း ၃ ေသာင္း ဟာ ဂ်ပန္ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ တိုုမိုုယူကီ၊ယာမာရိီွတာ (Tomoyuki Yamashita ) ရိွတာ ထံမွာလက္နက္ခ်လိုုက္ရတယ္။ ဒါအဂၤလိပ္စစ္သမိုုင္းမွာအဆိုုးဆံုုးျဖစ္ရပ္။ ထိုုးစစ္အသြင္ေဆာင္တဲ့ခံစစ္ကိုုမလုုပ္မိတာလိုု့ စစ္ပါရဂူေတြက သံုုးသပ္တယ္။ ဆိုုလိုုတာက ထိုုင္းေတာင္ပိုုင္းကျဖတ္၀င္လာတဲ့ ဂ်ပန္တပ္ကိုု ထိုုင္း- မေလးရွား အစပ္ကေနထြက္ျပီး စစ္ခံသင့္တာ။ မခံပဲ။ ေနာက္ဆုုတ္ျပီး အေသစစ္ခံျခင္းျဖင့္ အဂၤလန္က စစ္ကူလာတဲအထိအခ်ိန္ဆဲြထားနိင္တဲ့ခံစစ္ဗ်ဳဟာမ်ိဳးေပါ့။
အဂၤလိပ္အတြက္ Logistic သိပ္ေ၀းေနတာေတြက စစ္ရံႈးေစတဲ့ အဓိကအခ်က္ေတြေပါ့။
တမဲလ္က ဒီထက္ကိုုပိုဆိုုးတယ္။ အင္အားနည္းရတဲ့အထဲမွာ သူစစ္ေရးလႈပ္ရွားနယ္ေျမ Killinochchi က က်ဥ္းတယ္။ ဒီနယ္ေျမက သိရိလကၤာရဲ ့ ေျမာက္ပိုုင္း အစြန္း။ သိရိလကာနိင္ငံတခုုလံုုးကိုုက ပင္လယ္ပတ္ပတ္လည္၀ိုုင္းရံေနတဲ့နိင္ငံ။ တမဲလ္ရဲ ့က်ားေတြရဲ ့ေနာက္ဖက္က ပင္လယ္ၾကီးျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ေျပာက္က်ားတပ္ဖြဲ ့တြက္ ကံဆိုုးတာေပါ့။
၃။ ေနာက္တခုုက တမဲလ္ေတြရဲ ့နိင္ငံေရး ေတာင္းဆိုုမႈ၊ သူတိုု ့က သီးျခား နိင္ငံအျဖစ္ေတာင္းဆိုုတိုုက္ၾကေတာ့ ျပည္တြင္းနဲ့ျပည္ပ ေထာက္ခံမႈ နည္းခဲ့တယ္။
ဒီေတာ့လဲ တမဲလ္တိုုက္ဂါး ေတြအတြက္ ေရာမေခတ္သမိုုင္းပညာရွင္ၾကီး သီရုုဒုု ( Thuydides) ‘’ the strong do as they will and weak suffer what they must’’ ေျပာခဲ့သလိုု ျဖစ္ခဲ့ရတာေပါ့။ သခၤန္းစာယူစရာေတြေပါ့-

ေ၀မွဴး- ဆိုုေတာ့ ကခ်င္အေျခအေနက တမဲလ္နဲ ့မတူတာေတြက ဘာေတြမ်ားလဲ။

မိုးသီး-ကခ်င္မွာၾကေတာ့ တမဲလ္နဲ့မတူဘူး။ နိင္ငံေရးအရအသာစီးရေနတယ္။ တရုုပ္နိင္ငံ အတြက္ ကခ်င္က ဘ၀တသက္ တာမိတ္ေဆြ (Life Long Partner )၊ ကခ်င္အေရးက အေမရိကန္နဲ့အေနာက္အုုပ္စုုရဲ ့ (Moral Issue) ၊ အေမရိကန္ သံရံုုးအသစ္ထဲ ဒုုတိယကမၻာစစ္က အေမရိကန္ ကိုုကူညီခဲ့တဲ့ေက်းဇူးကိုု မွတ္တမ္းတင္ဂုုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ ့ ဒုုတိယကမၻာစစ္က အေမရိကန္စစ္သား နဲ ့ကခ်င္စစ္သားေၾကးရုုပ္ထုု ႏွစ္ခုုကိုု သံရံုုးအ၀မွာထားဂုုဏ္ျပဳထားတယ္။ ဒါက You are always my hart ဆိုုတဲ့သေဘာ။ ေနာက္ျပည္တြင္းက လူထုုက ကခ်င္အပါအ၀င္တိုုင္းရင္းသားေတြကိုု စာနာမႈရိွေနၾကတယ္။ ကခ်င္ရဲ ့ မွန္ကန္တဲ့နိင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းက ခြဲမထြက္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စုု (ခ) ဖယ္ဒေရးရွင္းထဲမွာပါ၀င္ဖိုု ့စိတ္အားထက္သန္ တယ္။ စီးပြားေရးအေျခခံေကာင္းေနတယ္။
စစ္ေရးမွာေတာ့ အင္အားျခင္းကြာေနတယ္။ လိုုင္ဇာက္ိုု က်မွာသိပ္စိုုးရိမ္ျပီး အေသခံရင္ေတာ့ မနပုုေလာလိုုျဖစ္သြားနိင္တယ္။ စကၤပူခံတပ္ကိုုအေသခံမိတဲ့ အာသာပရက္စဘဲလ္လိုုျဖစ္နိင္တယ္။ သူတိုု ့ရဲ ့က်ယ္ေျပာတဲ့ နယ္ေျမေတြကိုုစဥ္းစားထားရမယ္။ ဒါဆိုုရင္ သူကိုု ပိတ္ထားလိုု ့မရဘူး။အဆိုုးဆံုုးအေျခအေနမွာအသက္ရွင္နိင္တယ္။ ကခ်င္စစ္သားေတြက ေတာင္ေပၚတိုုက္ပြဲ (High latitude ) တိုုက္ပြဲအေတြ ့အၾကံဳမ်ားတယ္။
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အေနနဲ့ ဆက္တိုုက္ျခင္ရပါတယ္။ လိုုင္ဇာကိုုရေကာင္းရနိင္ပါတယ္။ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ မ်ားမယ္။ နိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး ၊ စီးပြားေရးစတာေတြေပါ့။
စစ္နိင္တိုုင္း နိင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ေလ့မရိွပါဘူး။ ဂႏၵ၀င္ ဥပမာကေတာ့ ေရာမမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့စစ္ပြဲ။ အဂၤလိပ္နိင္ငံရဲ ့ျဖစ္ရပ္ေတြဟာ သက္ေသေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္သစ္သမိုုင္း ပညာရွင္ေတြ ျဖစ္တဲ့ေနလ္ဖါဂူဆန္ ကပထမကမၻာစစ္ဟာအဂၤလိပ္အတြက္မျဖစ္သင့္ဘူး ေရွာင္လိုု ့ရနိင္တဲ့နည္းလမ္းေတြရွာသင့္ေၾကာင္းေထာက္ျပတယ္။ သူေျပာတာအမွန္ပဲ။ ပထမကၻာစစ္ကထဲက အဂၤလပ္စီးပြားေရးဟာ Broke ျဖစ္သြားျပီ။
ဘာေၾကာင့္လဲဆိုုေတာ့အဂၤလိပ္ဟာ ၁၉၁၄ ခုုႏွစ္မွာ ပထမကမၻာစစ္ကိုု ျဖစ္ခဲ့တယ္။ နိင္တယ္။ အေမရိကန္အေၾကြးေတြအဆမတန္တင္သြားတယ္။ ပထမ ကမၻာစစ္မွာ Western Font ဆိုုတဲ့ စစ္မ်က္ႏွာျပင္မွာ မရႈနိင္မကယ္နိင္ဘ၀ကိုုေရာက္ေနတယ္။ အေမရိကန္ ၀ယ္မကယ္ရင္ အဂၤလိပ္၊ ရုုရွား၊ျပင္သစ္ ဟာ အထိနာျပီ။
အေမရီကန္ကလဲ အဂၤလိပ္ကိုု အေၾကြးေတြလိွမ့္ေပးထားေတာ့ အဂၤလိပ္သာပထမကမၻာစစ္ထဲက ရံႈးသြားရင္ အေၾကြးရံႈးေတာ့အေပါက္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီေတာ့အေမရိကန္ပါ စစ္ထဲ၀င္တိုုက္ေပးလိုုက္ရတဲ့အထိျဖစ္လာတယ္။ ဒါကိုုအဂၤလိပ္က သခန္းစာမယူဘူး။
ဒုုတ္ိယအၾကိမ္ ၁၉ ၄၂ ခုုႏစ္ ဒုုတိယကမၻာစစ္ကိုု ဂ်ာမဏီနဲ ့ ထပ္ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ဆီကအေၾကြးေတြထပ္ယူရတယ္။ စစ္ကိုုနိင္ဖိုု ့အတြက္ ကမၻာခ်န္ပီယံဆိုုတဲ့ေရႊ ခါးပတ္ၾကီးကိုု ပါ အေမရီကန္ ဆီမွာေပါင္ျပီး စစ္တိုုက္ရသလိုုျဖစ္လာတယ္။ ပထမ ကမၻာစစ္ေရာ၊ ဒုုတိယကမၻာစစ္ပါနိင္လိုုက္ေသာျငားလဲ ေခတ္သစ္ ကမၻာၾကီးမွာ ဆူပါပါ၀ါအျဖစ္နဲ့ မရပ္တည္နိင္ေတာ့ပဲ ခ်န္ပီယံဘြဲ႕ကိုု အေမရိကန္ကိုုေပးလိုုက္ရတယ္။ အဂၤလိပ္ဟာ ဒုုတိယတန္းစား နိင္ငံအျဖစ္နဲ ့ေက်နပ္လိုုက္ရပါတယ္။ ဒါဟာစစ္ေၾကာင့္ပါ။
စစ္ပြဲေတြအေပၚမွာအက်ိဳးျမတ္ရိွခဲ့တာေတာ့အေမရိကန္ပဲ ထုုတ္လုုပ္မႈေတြဖက္ကျပန္ရတယ္။ နိင္ငံက တျခားဘယ္နိင္ငံနဲ့မတူတဲ့အခ်က္က ၾကီးမားက်ယ္ျပန့္တယ္။ သူအိမ္နီးနားျခင္းေတြျဖစ္တဲ့ က်ဴးဘား၊ ကေနဒါနဲ ့ မက္ဆီကိုုက သူကိုုမျခိမ္းေျခာက္နိင္ၾကဘူး။ကေနဒါနဲ ့မက္ဆီကိုုက သူရဲ့မဟာမိတ္ေတြျဖစ္ေနတယ္။ က်ဴးဘားက စကားမေျပာၾကတဲ့အိမ္နီးနားျခင္းအဆင့္။
ေရာမ၊ ေအာ္တိုုမန္၊ မြန္ဂိုု၊ ပါရွန္း၊ မဂိုု နဲ ့ျဗိတိသ် တိုု ့ဟာ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ သမိုုင္းအစမွာလ်မ္းလ်မ္းေတာက္တက္လာၾကျပီးစစ္ပြဲေၾကာင့္ပဲ က်ဆံုုးခဲ့ရတဲ့သမိုုင္းသခၤန္းစာေတြကိုု က်ေနာ္တုုိ ့ ကမၻာသမိုုင္းမွာ ေလ့လာေတြ ့ရိွခဲ့ျပီးျပီ။
စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ က်ဆံုုးသြားရတဲ့ အေနာ္ရထာ၊ ဘုုရင္ေနာင္၊အေလာင္းဘုုရား ေခတ္ျမန္မာနိင္ငံေတာ္ေတြက်ဆံုုးခဲ့တာေတြ၊ သူတိုု နဲ ့့ေခတ္ျပိဳင္ မြန္နိင္ငံေတာ္၊ ရခိုုင္နိင္ငံေတာ္ ေတြလဲ အခ်င္းအခ်င္းျဖစ္လိုုက္၊ ျမန္မာနဲ ့ျဖစ္လိုုက္ အဆက္မျပတ္ျဖစ္လာတဲ့စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ပ်က္သုုဥ္းခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း က်ေနာ္တိုု ့ျမန္မာ့သမုုိင္းမွာအဆက္မျပတ္ေလ့လာေတြ ့ရိွခဲ့ျပီးျပီ။
က်ေနာ္တိုု ့လိုုနိင္ငံေလးေတြမေျပာနဲ့ အေမရိကန္ဟာ အင္ပါယာျဖစ္ေနေပမဲ့ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္အင္ပါယာေတြက်ဆံုုးနိင္ေၾကာင္းကိုု သမိုုင္းပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ အက္တ၀ပ္ဂစ္ပြန္ ( Edward Gibbon) ၊ အာႏိုုးတြိဳင္ဘီ ( Arnold Tybee) တိုုလိုု ့ ဆရာၾကီးေတြကေန ေခတ္သစ္သမိုုင္းပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ေပါလ္ကေနဒီ (Paul Kennedy) တိုု ့ ၊ေနလ္ဖါကူဆန္ ( Nill Ferguson) တိုု ့ရဲ ့ အေလးအနက္ေထာက္ျပထားခ်က္ေတြဟာ က်ေနာ္တုုိ ့ျမန္မာျပည္အတြက္လည္း သခန္းစာယူနိင္စရာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒီစစ္ပဲြၾကီးေတြကိုု ဆင္ႏြဲ ရတဲ့အေၾကာင္း ေရာမ အင္ပါယာကအစအဂၤလိပ္အဆံုုး အေၾကာင္းျပခ်က္ေကာင္းေကာင္းေတြရိွခဲ့ၾကတယ္။ ဘာထရန္ရပ္ဆဲလ္ေျပာဘူးသလိုုေပါ့ War Does not determine who is right –only who is left.
စစ္ပြဲ ဆိုုတာအေၾကာင္းျပခ်က္ေကာင္းနဲ့ စခဲ့ေပမဲ့ အဆံုုးသတ္မွာေတာ့ ရလဒ္ေကာင္းခဲ့ၾကပါဘူး။ ခ်စ္သူနစ္ဦး ခါးဖက္သြားတဲ့ ဇတ္သိမ္းခန္းမဟုုတ္ခဲ့ဘူး။ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ဇတ္သိမ္းခန္း (Happy Ending) မျဖစ္ခဲ့ဘူး။
၁၉ ၁၈ခုုနစ္ ပထမကမၻာစစ္ပြဲၾကီးအျပီး မွာ အင္ပါယာနစ္ခုုကိုုနိဂံုုးခ်ဳပ္ေစခဲ့တယ္။ ေအာ္တိုုမန္အင္ပါယာစစ္ရံႈးလိုုနိဂံုုးခ်ဳပ္သြားတယ္။ မရိွေတာ့ဘူး။ ၁၉ ၂၀ မွာ တူရီကီနိင္ငံမွာ မြတ္ဖြာကမားက အာဏာလြဲေျပာင္းရယူသြားတယ္။ ဒီေန ့က်ေနာ္တိုု ့ျမင္ေနရတဲ့ တူရီကီနိင္ငံသစ္ကိုု မြတ္ဖြာကမား က ေမြးဖြားေပးခဲ့တယ္။
ရုုရွားက ပိုုဆိုုးတယ္။ စစ္နိင္ရဲ့သားနဲ ့ နစ္ေပါင္းရာနဲ့ခ်ီုအုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ဇာဘုုရင္စနစ္ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားတယ္။ ဇာဘုုရင္ဟာ စစ္ကိုုမဲေနတဲ့အတြက္ ျပည္တြင္းကနိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈနဲ့ျဖဳတ္ခ်တာကိုုခံလိုုက္ရလိုုပဲ။ ၁၉ ၁၇ ခုုနစ္ လီနင္ကိုုအာဏာရေအာင္လုုပ္ေပးလိုုက္သလိုုျဖစ္သြားခဲ့တာကိုုး။
ျမန္မာျပည္ကိုု ျပန္ၾကည့္ရင္ အစိုုးရဟာစီးပြားေရးခ်ြတ္ျခံဳက်ေနတယ္။
ဒီၾကားထဲမွာ စစ္ကိုု မရပ္ၾကပဲဆက္တိုုက္ေနမယ္ဆိုုရင္ေတာ့ လိုုင္ဇာကိုုသိမ္းလိုု ့ရမယ္။
စစ္သားေတြေရာ ၊ ရဲေတြေရာစိတ္ဓါတ္ေတြက်ဆင္းေနတယ္။ အမ်ားစုုကတပ္ကေန ထြက္ျခင္ၾကတယ္။ လက္နက္ပံုုက စစ္သားေတြစိတ္ဓါတ္ထက္ျမင့္ေနတာပဲရိွတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲလိုုက္လာမဲ့မျမင္ရနိင္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြအတြက္ သူမွာ စြမ္းအား ( Capacity) ရိွေသးလားလိုု ့ ေမးစရာျဖစ္လာမယ္။ နိင္ငံေတာ္ျပိဳကြဲမွာစိုုးလိုု စစ္တိုုက္ေနရပါတယ္ဆိုုတဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ့ဆက္တိုုက္ေနရင္ အစိုုးရရဲ့အနာဂတ္ဟာမေသခ်ာေတာ့ဘူး။ အိပ္ခ်္၀ဲလ္ ေျပာသလိုု If we don’t end war, war will end us. သူရရိွထားတဲ့အခြင့္လမ္းေကာင္းေတြကိုု ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တိုုးတက္မႈအတြက္အသံုုးမခ်နိင္တဲ့ဘ၀ကိုုေရာက္သြားတယ္။

ေ၀မွဴးး- ကိုုမိုုးသီးအေနနဲ ့လက္ရိွအစိုုးရ လုုပ္ကိုုင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ကိုု ဘယ္လိုုျမင္သလဲ။

မိုုးသီး- က်ေနာ္ရန္ကုုန္ေရာက္တံုုးက သတိျပဳမိတာကေတာ့ အစိုုးရထဲမွာ လူသားအရင္းျမစ္ေတြခန္းေျခာက္သြားတယ္လိုု ့ျမင္တယ္။ ဒါက အရင္အစိုုးရအဆက္ဆက္ ရန္ကုုန္တကၠသိုုလ္ကိုု ရန္သူလိုုသေဘာထား ျပီးေခ်မႈန္းခဲ့တဲ့ဒဏ္ကိုု အစိုုးရကခံလိုုက္ရတယ္။ ရန္ကုုန္တကၠသိုုလ္၊မန္းတကၠသိုုလ္တိုု ့ဆိုုတာက ေခါင္းေဆာင္ေတြ ကိုုေမြးထုုတ္ေပးေနတဲ့ဌာနၾကီးေတြပဲ။ သံတမန္ေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြကိုု ဒီဌာနၾကီးကပဲေမြးထုုတ္ေပးေနတာ။ ၁၉၈၈ခုုနစ္စစ္တပ္အာဏာသိမ္းလိုုက္ကတည္းက ဒီတကၠသိုုလ္ေတြ ဌာနေပါင္းဆံုုးက ဆရာဆရာမေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြ တသုုတ္ျပီးတသုုတ္နိင္ငံျခားကိုုထြက္သြားၾကတယ္။ ျပန္မလာၾကေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့အစိုုးရမွာ က်ြမ္းက်င္တဲ့၀န္ထမ္းေတြ မရိွသေလာက္ျဖစ္လာတယ္။
အစိုုးရအတြက္ နိင္ငံေတာ္အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္စဥ္းစား ေတြးေခၚနိင္တဲ့သူေတြမရိွ သေလာက္ျဖစ္သြားတယ္။

အစိုုးရအဖြဲ ထဲမွာ အဓိက သံုုးအုုပ္စုုဖြဲ ့ျပီး မဟာဗ်ဴဟာေတြကိုု ဆံုုးျဖတ္အေကာင္တည္ေဖၚေနတာကိုုေတြ ့ရတယ္။ တခုုက ဦးသိန္းစိန္ အုုပ္စုု၊ ဦးစိုုးသိန္းအုုပ္စုုနဲ့ဦးေအာင္မင္းတိုု ့သံုုးဖြဲထဲက လက္ရိွအေျခအေနတခုုလံုုးၾကီးကိုု အေကာင္ထည္ေဖၚေနၾကတာျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ လူနဲ့လုုပ္အားမမ်ွတမႈၾကီးျဖစ္ေနတယ္။
အေကာင္ထည္ေဖၚရမဲ့အပိုုင္းေတြမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေႏွာင့္ေနးတာ၊ အခ်က္အလက္ေတြမသိတာ၊ သုုေတသနေတြ မလုုပ္နိင္တာေတြျဖစ္လာေနတာကိုုေတြ ့ရတယ္။ သူတိုု ကိုု္ယ္တိုုင္မသိၾကေတာ့ ( ဦးစိုုးသိန္းကပိုုသိပံုုရတယ္။ )

ေ၀မွဴး- ဒီအတြက္သူတိုု ့ဘာလုုပ္သင့္သလဲ။

မိုးသီး- နိင္ငံျခားက ပညာရွင္ေတြကိုု ငွားသင့္တယ္။ နိင္ငံျခားသား ေက်ာင္းသားေတြကိုု ေစ်းခ်ိဳခ်ိဳနဲ့ အကူညီေတာင္းလိုု ့ရနိင္တယ္။ သူတိုု ့ဖက္က ပိုုျပီး လိုုက္ေလ်ာမႈေတြ၊သည္းခံမႈေတြပိုုရိွသင့္တယ္။

ေ၀မွဴး- သမၼတရဲ ့ လက္ရိွေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုု ဘယ္လိုုျမင္သလဲ။

မိုးသီး-သမၼတ ေတာ့ အေျခအေနေတြကိုု ေျပာင္းခ်င္ပံုုရိွပါတယ္။ ေအာက္ေျခ လူထုုေတြကလဲေျပာင္းခ်င္ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့
အလယ္က လူေတြကမေျပာင္းခ်င္ဘူး ဆိုုတာ သိသာေနတယ္ေလ။ ၀န္ၾကီးထဲေတြမွာ၊ဒုု၀န္ၾကီးေတြမွာ အရည္အခ်င္းမရိွသူေတြရိွေနတယ္။ တကယ္က ျမန္မာသမၼတစနစ္က အေမရိကန္ကိုုအတုုယူသင့္ပါတယ္။ အေမရိကန္မွေတာ့သမၼတ ကိုုလူထုုကယံုုၾကည္လိုု ့ေရြးျပီးသြားရင္ သမၼတ က အစိုုးရတဖြဲ ့လံုုးကိုုသူၾကိဳက္တဲ့သူအရည္အခ်င္းရိွတဲ့သူေတြကိုုပဲ တိုုက္ရိုုက္ခန္ ့ေတာ့တာပဲ။
ဒီေတာ့ နိင္ငံေတာ္အတြက္အက်ိဴးရိွတာေပါ့။ ပါတီ၀င္ေတြျဖစ္ခ်င္မွာျဖစ္မယ္။ ေရြးေကာက္ခံသူေတြျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မယ္။ စနစ္ဆိုုးက အက်င္းဆိုုးေတြမကုုန္တဲ့သူေတြ ဘယ္သူေသေသငေတမာရင္ျပီးေရာ လူေတြက မေျပာင္းလဲပဲ လုုပ္ေနၾကတာကိုုဦးသိန္းစိန္ပိုုျပီးဖိအားေပးသင့္တယ္။ ဒါမွသမိုုင္းမွာ သူအတြက္ Legacy တခုုက်န္ခဲ့နိင္တယ္ေလ။ စနစ္ေဟာင္းက လူေတြအေၾကာင္းကိုုသူသိေနျပီပဲ။ ရဲရဲတင္းတင္းေျပာင္းဖိုု ့လိုုတယ္။

ေ၀မွဴး- အခုလိုေျဖၾကားေပးတာေက်းဇူးပါ။

ေမာ္နီတာဂ်ာနယ္ရဲ႕ (Vol-2 ၊ No-44)တြင္ပံုႏွိပ္ခဲ႔ေသာအင္တာဗ်ဴး
(စာလံုးေပါင္းအမွားမ်ားႏွင္စာက်န္မ်ားကိုသည္းခံဖတ္ရႈေပးပါရန္..)