မၿငိမ္းခ်မ္းေရး၏ အရသာ

ေရးသားသူ — ဂါမဏိ

တႏိုင္ငံလံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ ဆိုတာႀကီးကို ဗမာအစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြ ေဆြးေႏြး ေနၾကတာ အခုဆို စတုတၳမူၾကမ္းအဆင့္ကို ေရာက္လာပါၿပီ။ ဒီအခ်ိန္မွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ ၁၄ ဖြဲ႔နဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ ၃၇ ခု လက္မွတ္ထုိးၿပီးထားၿပီး ကုန္က်စရိတ္အေနနဲ႔ က်ပ္သန္း ၃၅၀ ေက်ာ္ အျပင္ ႏိုင္ငံတကာ (ဂ်ပန္၊ ကုလ၊ ေနာ္ေဝ နဲ႔ ဥေရာပ) က ေဒၚလာ ၁၁ သန္းကိုပါ ျဖဳန္းထားၿပီးျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲဟာ ေရွ႕ဆက္မတိုးႏိုင္ေတာ့ဘူး ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဘာေၾကာင့္လဲ။

ပထမမူၾကမ္း Single-text ကို ဧၿပီ ၈ ရက္မွာ ရခဲ့ၿပီး ဒုတိယမူၾကမ္းကို ေမ ၂၃ ရက္မွာ ရခဲ့တယ္။ ၾသဂုတ္ ၁၇ ရက္မွာ တတိယမူၾကမ္းရေတာ့ ဗိုလ္ေအာင္မင္းတို႔က ‘ဖက္ဒရယ္စနစ္အေျခခံသည့္ ျပည္ေထာင္စုကို ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ မ်ားႏွင့္အညီ တည္ေဆာက္သြားႏိုင္ရန္’ အဆင့္ထိလက္ခံလိုက္လို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေအာင္ျမင္ခါနီးၿပီလိုလို အမ်ားက ထင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ‘ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္မ်ားႏွင့္အညီ’ ဆိုၿပီး ေထာက္ကြက္လုပ္ထားတာကို တိုင္း ရင္းသားေတြဘက္က သေဘာေပါက္ေပမဲ့ အဲ့ဒီႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံမွာ ဆက္စကားေျပာ မယ္ဆိုၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုေရွ႕႐ႈ လိုက္ေလ်ာခဲ့တာျဖစ္တယ္။

အဲဒီတတိယမူၾကမ္းမွာ တိုင္းရင္းသားအႀကိဳက္ ‘တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္’ ဆိုတဲ့စကားလံုးကို ထည့္ေပးလိုက္ သလို ေအာင္မင္းတို႔အႀကိဳက္ ‘ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး’ စကားလံုးကိုလဲ လက္ခံေပးလိုက္တယ္။ ၁၉၈၉ ခုကေန ၂၀၁၀ ခုအထိ သံုးစြဲခဲ့တဲ့ ‘အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး’ စကားလံုးက နာမယ္ပ်က္ေနၿပီျဖစ္လို႔ ဗိုလ္ေအာင္မင္းတို႔က မသံုး ခ်င္ေတာ့တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

NGO ကိစၥမွာေတာ့ အစိုးရဘက္ကေတာင္းဆုိေနတဲ့ အစိုးရခြင့္ျပခ်က္ရွိေရးေနရာမွာ အစိုးရ၊ တိုင္းရင္းသားလက္ နက္ကိုင္နဲ႔ ေဒသခံအဖြဲ႔ေတြ ညႇိႏႈိင္းခ်က္ရွိေရး သေဘာတူညီခ်က္ရလို႔ တဆင့္တိုးသြားႏိုင္ခဲ့တယ္။ IDP ကိစၥမွာလဲ ႏွစ္ဖက္စလံုးအႀကိဳက္ သင့္ေတာ္ရာေနခြင့္ေရာ၊ မူလေနရာျပန္ေရးေရာ ထည့္ေပးထားလို႔ ေျပလည္သြားတယ္။ တိုင္း ရင္းသားအႀကိဳက္ ‘ျပည္ပရန္ကာကြယ္ေရး’ စကားလံုးနဲ႔ အစိုးရအႀကိဳက္ ‘တိုင္းျပည္ကာကြယ္ေရး’ စကားလံုး ႏွစ္မ်ဳိး စလံုးကုိလဲ ေပါင္းသံုးေပးလုိက္တယ္။ Code of Conduct နဲ႔စည္းကမ္းခ်က္ေတြကို အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ၿပီး တလ အတြင္းေရးဆြဲဖို႔လဲ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူခဲ့တယ္။ ဒီစည္းကမ္းခ်က္ေတြကိုခ်ဳိးေဖာက္ရင္ စာခ်ဳပ္ပ်က္ျပယ္မယ့္ အေၾကာင္းကို တိုင္းရင္းသားဘက္က ေလွ်ာ့ေပးလိုက္တယ္။ သေဘာက ဘယ္ေလာက္ဘဲခ်ဳိးေဖာက္ပေစ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရး ဆက္လုပ္မယ္ ဆိုတဲ့အဓိပၸာယ္ ျဖစ္တယ္။

ဒါေပမဲ့ ‘လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား’ စကားလံုးကို ေခါင္းစဥ္ေတြမွာမသံုးဘဲ စာကိုယ္ထဲမွာဘဲ တပိုဒ္ တေနရာမွာဘဲသံုးမယ္လို႔ တိုင္းရင္းသားေတြေျပာတာကိုေတာင္ ေအာင္မင္းတို႔ဘက္က လက္မခံေသးပါဘူး။

အဲ့ဒါအျပင္ တတိယမူၾကမ္းမွာေရာ စတုတၳမူၾကမ္းမွာပါ ဘယ္လိုမွ ညႇိမရေသးတဲ့ တျခားအေရးႀကီးအခ်က္ေတြက ပင္လံုကိစၥ၊ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္၊ တပ္ေနရာခ်ထားေရးကိစၥ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအပါအဝင္ ၾကားကာလကိစၥ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ပူးတြဲဦးေဆာင္ေကာ္မတီနဲ႔ ပူးတြဲလုပ္ငန္းေကာ္မတီကိစၥတို႔ျဖစ္တယ္။

တိုင္းရင္းသားေတြက ပင္လံုမူ ပင္လံုကတိလို႔ တိတိက်က်ထည့္ခ်င္ၿပီး အစိုးရဘက္ကေတာ့ ပင္လံုစိတ္ဓာတ္ ဆိုတဲ့ ေယဘူယ်စကားလံုးနဲ႔ ေခၽြးသိပ္ခ်င္ေနတာကို ညႇိမရေသးဘူး။

တိုင္းရင္းသားေတြတင္တဲ့ တပ္စခန္းမ်ား႐ုပ္သိမ္းေရး၊ တပ္သားဦးေရ ေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူ သတ္မွတ္ ေနရာမ်ားတြင္သာ တပ္ထားေရး၊ စခန္းတခုနဲ႔တခု ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္း သတ္သတ္မွတ္မွတ္ထားရွိ အာမခံေရးေတြကို ဗမာစစ္တပ္ဘက္က လက္မခံဘဲ သူတို႔သတ္မွတ္တဲ့ေနရာေတြမွာဘဲ တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြေနဖို႔၊ တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြ အင္အားမတိုးခ်ဲ႕ဖို႔၊ လူသစ္မစုဖုိ႔ တဖက္သတ္ေတာင္းဆိုေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ အခုေနာက္ ဆံုးမူၾကမ္းမွာေတာ့ တပ္ေနရာခ်ထားေရးကို တိတိက်က်မေျပာႏိုင္ဘဲ ‘ႏွစ္ဖက္ညႇိႏႈိင္းေနရာခ်ထားေရး’ လို႔ ေဝေဝ ဝါးဝါးလုပ္ထားေတာ့ ျပႆနာမီးပြားေတြ ခ်န္ထားေပးတဲ့ သေဘာျဖစ္ေနတယ္။

ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ ေအာင္မင္းတို႔ဘက္ကတင္တဲ့ ေညာင္ႏွစ္ပင္ပံုစံ အစုအဖြဲ႔ ၈ ခုနဲ႔ ေဆြးေႏြးေရး (အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ စစ္တပ္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား + တိုင္းရင္းသား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ+ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု၊ CSO ၊ စီးပြားေရးအဖြဲ႔၊ ပညာရွင္အဖြဲ႔) အစား တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြ တင္တဲ့ သံုးပြင့္ဆိုင္ (အစိုးရ+ လႊတ္ေတာ္+ စစ္တပ္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား) ေဆြးေႏြးေရးဟာ တတိယမူၾကမ္းမွာ က်သြားေပမဲ့ စတုတၳမူၾကမ္းမွာ ေအာင္မင္းတို႔က ၇ ပြင့္ဆိုင္ (အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ စစ္တပ္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ တိုင္းရင္းသား၊ ပါဝင္သင့္သူမ်ား) ဆိုၿပီး ထပ္တင္လာျပန္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ တတိယမူၾကမ္းမွာ သေဘာ တူၿပီးသား သံုးပြင့္ဆိုင္ကေန ငါးပြင့္ဆိုင္ (အစိုးရ+လႊတ္ေတာ္+စစ္တပ္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား၊ ႏိုင္ငံ ေရးပါတီမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု၊ တိုင္းရင္းသား) ျဖစ္သြားတယ္။

အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထုိးရာမွာ သက္ေသအျဖစ္ပါဖို႔ ကုလ၊ အာဆီယံနဲ႔ တ႐ုတ္ကိုဘဲ ေအာင္မင္းတို႔ကလိုလားၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြကေတာ့ အဲဒါေတြအျပင္ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ ဂ်ပန္၊ ေနာ္ေဝ၊ ထုိင္း၊ အိႏၵိယတို႔ကိုပါ သက္ေသပါ ေစခ်င္တာလဲ ညႇိမရေသးဘူး။ လက္မွတ္ထုိးမယ့္ ႏွစ္ဖက္အာဏာပိုင္စာရင္း တိတိက်က်သတ္မွတ္ေရးကိုလဲ ေအာင္မင္းတို႔က သေဘာမတူဘဲ ထိုးခ်င္သလိုထိုးမယ့္သေဘာ ရပ္ခံေနတယ္။

တိုင္းရင္းသားေတြဘက္ကတင္တဲ့ တႏိုင္ငံလံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးၿပီး ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္း ေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္မထိုးႏိုင္ခင္ စပ္ၾကားကာလမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လံုျခံဳေရး ဥပေဒစိုးမိုးေရး ပညာေရး က်န္းမာေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး စီးပြားေရး သယံဇာတခန္႔ခြဲေရး စတဲ့ ၾကားကာလေရးရာေတြ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသတ္မွတ္ဖို႔ကို ေအာင္မင္းတို႔ဘက္ကလက္မခံတာလဲ ဧရာမဆူးေညႇာင့္ႀကီး ျဖစ္ေနတယ္။ ေအာင္မင္းတို႔ဟာ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ အစည္းေတြကို ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၊ စာေပယဥ္ေက်းမႈထိန္းသိမ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရး၊ အေသးအမႊားဖြံ႔ၿဖိဳးေရးတို႔ ေလာက္ဘဲ လုပ္ေစခ်င္ေနတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္မခ်ဳပ္ေသးခင္မွာကို တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတြကို အပုိင္စီးခ်င္ေနတာ ျဖစ္တယ္။

ပူးတြဲဦးေဆာင္ေကာ္မတီ၊ ပူးတြဲလုပ္ငန္းေကာ္မတီေတြကို ေအာင္မင္းတို႔ကလက္မခံတာဟာ အရာရာကို ဗမာစစ္အုပ္စု လက္ဝါးႀကီးအုပ္ခြင့္ ယူတာျဖစ္တယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းဟာ ဗမာအပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားအားလံုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္တယ္ ဆိုတာကိုပယ္ခ်ၿပီး ဗမာအစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္စိတ္ႀကိဳက္ ခ်ယ္လွယ္ခ်င္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ ပူးတြဲအပစ္ရပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး ေကာ္မတီဖြဲ႔ဖို႔ေတာ့ တတိယမူၾကမ္းမွာကတည္းက သေဘာတူခဲ့ေပမဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြတင္တဲ့ ‘ႏိုင္ငံတကာကၽြမ္းက်င္သူမ်ား ပါဝင္ေရး’ ကို ေအာင္မင္းတို႔က လက္မခံခဲ့ဘူး။ ဒါနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြဘက္က ေလွ်ာ့ ေပးလိုက္တယ္။

တိုင္းရင္းသားေတြ အဆိုျပဳတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံကို လႊတ္ေတာ္ျပင္ပလုပ္ငန္းအျဖစ္ လုပ္ဖို႔၊ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြအရ အေျခခံဥပေဒကို လိုအပ္သလိုျပင္ဆင္ဖို႔လဲ ေအာင္မင္းတို႔ ဘက္က လံုးဝလက္မခံဘဲ အရာရာကို မဲလိမ္လႊတ္ေတာ္မွာ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ရမယ္လို႔ ေတာင္းဆိုေနလို႔ ကြာဟခ်က္ႀကီး ေနတယ္။ တကယ္ေတာ့ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ခြင့္မရွိရင္ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံလုပ္တာ အခ်ည္းႏွီးဘဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္။

အဆိုးဆံုးကေတာ့ တတိယမူၾကမ္းမွာ က်ထားၿပီးျဖစ္တဲ့ SSR ေခၚ လံုျခံဳေရးက႑ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥကို သေဘာမတူေတာ့ဘူး လုပ္လာတာျဖစ္တယ္။ တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြ အသြင္ေျပာင္းေရး ဖ်က္သိမ္းေရးတို႔နဲ႔ အၾကံဳးဝင္တဲ့ SSR ကိစၥကို ျပည္ေထာင္စုညီလာခံမွာ ေဆြးေႏြးဖို႔၊ ညီလာခံကထြက္လာတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစာခ်ဳပ္အရ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတူ ခ်က္ေတြနဲ႔တြဲဖက္ၿပီး အင္အားေလွ်ာ့တာ၊ အသြင္ေျပာင္းတာ၊ ဖ်က္သိမ္းတာေတြလုပ္ဖို႔ ၾသဂုတ္လတုံးက တတိယ မူၾကမ္းမွာ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ စက္တင္ဘာလမွာ စတုတၳမူၾကမ္းအတြက္ေဆြးေႏြးေတာ့ SSR ကိစၥကို ျပည္ေထာင္စုညီလာခံမတိုင္ခင္ ျပည္ေထာင္စုစာခ်ဳပ္ မရခင္မွာကိုဘဲ တျပည္လံုးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုး ၿပီးတာနဲ႔ စလုပ္ဖို႔ စစ္အုပ္စုဘက္ကတင္လာတယ္။

တျပည္လံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ေဆြးေႏြးပြဲ ပ်က္သြားတဲ့အဓိကအေၾကာင္းရင္းက အဲ့သလို ျဖစ္ပါတယ္။

အခုလို ၾသဂုတ္လမွာ သေဘာတူၿပီးသားမူၾကမ္းက စက္တင္ဘာလမွာ ေရွ႕ထပ္မတိုးႏိုင္႐ံုမက ေနာက္ကိုေတာင္ ျပန္ဆုတ္ခဲ့သလို စာခ်ဳပ္ျပင္ပ လက္ေတြ႔ေလာကမွာလဲ သိသိသာသာဆုတ္ယုတ္မႈေတြ ျဖစ္လာတာေတြ႔ရတယ္။ ကခ်င္ KIA တပ္မဟာ ၄၊ ပေလာင္ TNLA နဲ႔ ကိုးကန္႔ MNDAA အေပၚ စစ္ဆင္ေရးေတြ ေလ်ာ့ပါးသြားမႈ မရွိတဲ့အျပင္ ရွမ္းျပည္အလယ္ပိုင္းက SSA (ေျမာက္ပိုင္း)၊ ကရင္ျပည္က DKBA နဲ႔ KNU/KNLA-PC တို႔ကို စစ္ဆင္တိုက္ခိုက္လာ သလို ကခ်င္ျပည္ ဖားကန္႔နယ္က KIA တပ္ရင္း ၆ နဲ႔ ဗန္းေမာ္အေရွ႕ဖက္က KIA တပ္မဟာ ၃ တို႔ကို တိုက္ဖို႔ ၿခိမ္းေျခာက္ စစ္ျပင္လာတယ္။

ဗမာစစ္အုပ္စုရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရပ္တည္ခ်က္ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္းကို ေလ့လာတဲ့အခါ အခုလိုေတြ႔ရတယ္။-

၂၀၁၀ မတိုင္ခင္တံုးက ဗိုလ္သန္းေရႊေခါင္းေဆာင္တဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ-
၁။ လက္နက္ခ်/ BGF နယ္ျခားေစာင့္တပ္အသြင္ေျပာင္း/ ျပည္သူ႔စစ္အသြင္ေျပာင္း၊
၂။ ေညာင္ႏွစ္ပင္ညီလာခံမွာ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြး၊ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကိုလက္ခံ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေထာင္၊
၃။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္၊ ဆိုၿပီး တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေတြအေပၚ ေတာင္းဆိုအၾကပ္ကိုင္ခဲ့တယ္။

တဖက္မွာေတာ့ ‘တဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားလိုက္နာရန္ စည္းကမ္းခ်က္ ၁၀ ခ်က္’၊ ‘ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူစဥ္ သေဘာထား တူညီခ်က္ ၁၄ ခ်က္’ တို႔နဲ႔ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့တယ္။ ေဘာင္ခတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး containment ၊ ကန္႔သတ္ေရး restriction နဲ႔ annihilation ေခ်မႈန္းေရးဆိုတဲ့ စစ္ေရးေပၚလစီအတိုင္းျဖစ္တယ္။

အဲ့ဒီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေရျခံဳ ေခ်မႈန္းေရးအစီအစဥ္ေတြ အလုပ္မျဖစ္ဘဲ ၂၀၁၀ ခုေႏွာင္းပိုင္းနဲ႔ ၂၀၁၁ ခုထဲမွာ စစ္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ၂၀၁၂ ခု ေမလမွာ သမတဗိုလ္သိန္းစိန္က ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းၫႊန္ခ်က္ ၈ ခ်က္ထုတ္ခဲ့တယ္-

၁။ ျပည္ေထာင္စုအတြင္း အျမဲအတူတကြ ပူးေပါင္းေနထိုင္ေရး
၂။ အေရးသံုးပါးကို သေဘာတူေရး
၃။ စီးပြားေရးႏွင့္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ဥပေဒႏွင့္အညီ ႏွစ္ဖက္ပူးတြဲ၍ တရားဝင္ေဆာင္ရြက္ေရး
၄။ မူးယစ္ေဆးဝါးတိုက္ဖ်က္ေရးအား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး
၅။ ပါတီေထာင္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ေရး
၆။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ လက္ခံေရးႏွင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္း အမ်ားဆႏၵႏွင့္အညီ ျပင္ဆင္ေရး
၇။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ တန္းတူညီတူ ေနထိုင္ သြားလာ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေရး
၈။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ တခုတည္းေသာလက္နက္ကိုင္တပ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းေရး

၂၀၁၃ ခု ႏွစ္ ေမလမွာ ကာခ်ဳပ္ ဗိုလ္မင္းေအာင္လႈိင္က တပ္မေတာ္မူ ၆ ခ်က္ဆိုၿပီး ၂၀၁၀ မတိုင္ခင္က တဖက္သတ္ စည္းကမ္း ၁၀ ခ်က္၊ ၁၄ ခ်က္ေတြကို ပံုစံသစ္နဲ႔ ျပန္အသက္သြင္းလာတယ္-

၁။ လူမသတ္ရ
၂။ ဆက္ေၾကးေတာင္းျခင္း၊ ရိကၡာေကာက္ခံျခင္းမလုပ္ရ။
၃။ လူသစ္မစုေဆာင္း၊ စစ္သင္တန္းေပးျခင္းမျပဳလုပ္ရ။
၄။ သတ္မွတ္ေနရာအတိုင္း၊ စည္းကမ္းခ်က္အတိုင္းလိုက္နာရမည္။
၅။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာႏွင္႔လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္ကို၀င္ေရာက္ မစြတ္ဘက္ရ။
၆။ တပ္မေတာ္လက္ေအာက္ခံရွိ ျပည္သူစစ္ ႏွင့္ BGF ကိုမတိုက္ခိုက္ရ။

အဲဒါကို ၂၀၁၃ ႏိုဝင္ဘာလေရာက္ေတာ့ ‘တပ္မေတာ္၏ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ ၆ ခ်က္’ လို႔ နာမယ္ေျပာင္း ပံုစံေျပာင္းလိုက္ၿပီး တစင္ေထာင္လာတယ္-

၁။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူရန္ အမွန္တကယ္ဆႏၵရွိရန္
၂။ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ား၌ ကတိတည္ရန္
၃။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အျမတ္မထုတ္ရန္
၄။ ေဒသခံမ်ားေပၚတြင္ ဝန္ထုတ္ဝန္ပိုး မျဖစ္ေစရန္
၅။ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို တိတိက်က်လိုက္နာရန္
၆။ အေရးသံုးပါးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္အရ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ရန္

အဲဒီအခ်ိန္မွာ သမတဗိုလ္သိန္းစိန္ကေတာ့ အခ်က္ ၄ ခ်က္ဘဲေျပာခဲ့တယ္-

၁။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရန္
၂။ ေရးထုိးၿပီးသည့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ထပ္ေလာင္းအတည္ျပဳရန္
၃။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးလက္မွတ္ထိုးၿပီးပါက ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ေဆာင္ရန္
၄။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံုႏွင့္ အဖြဲ႔အစည္းအားလံုး စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရန္

ဒါေပမဲ့ ၂၀၀၄ ခု မတ္လမွာေတာ့ သမတ သိန္းစိန္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ မွာၾကားခ်က္ ၂ ခ်က္ဆုိတာကို အဆံုးစြန္ေျပာခဲ့တယ္-

က) ျပည္ေထာင္စုမွ မခြဲထြက္ျခင္း
ခ) ျပည္ေထာင္စု၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို မထိပါးေစျခင္း

အဲသလို သမတမွာၾကားခ်က္ ၂ ခ်က္နဲ႔ ကာခ်ဳပ္မူ ၆ ခ်က္ သိသိသာသာႀကီးကြဲလာၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ မူ ၆ ခ်က္ထဲမွာ ေရွ႕ ၄ ခ်က္က တဖက္သတ္အျမတ္ထုတ္တင္စီးတာသိသိနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုိခ်င္လြန္းလို႔ သေဘာထား ႀကီးႀကီးနဲ႔ လက္ခံေပးႏိုင္ေပမဲ့ ေနာက္ဆံုး ၂ ခ်က္ကိုေတာ့ ဘယ္လိုမွလက္ခံလို႔မရ ျဖစ္ေနေတာ့ ဧၿပီ ၉ ရက္မွာ ကစထ မႉး ျမင့္စိုးက ကာခ်ဳပ္မူ ၆ ခ်က္ကို တရားေသ ဆုပ္ကိုင္မထားပါဘူးလို႔ ျဖည္ေျပာခဲ့ျပန္တယ္။ ဒီအေျခအေနေအာက္မွာ တတိယမူၾကမ္းအထိ ေရာက္လာခဲ့တာျဖစ္တယ္။

ဒါေပမဲ့ ကာခ်ဳပ္ မင္းေအာင္လႈိင္ကေတာ့ ၂၀၁၄ မတ္ ၂၇ ရက္ စစ္ေရးျပပြဲနဲ႔ ၾသဂုတ္ ၂၈ ရက္ ဗိုလ္ေလာင္းမ သင္တန္း ဆင္းပြဲမွာ အင္မတန္ေကာင္းလွတဲ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မယ္ဆိုၿပီး ျပင္စရာမလုိတဲ့သေဘာ ေျပာခဲ့တယ္။ စက္တင္ဘာ ၁၉ ရက္က စစ္တပ္ရဲ႕အျမင့္ဆံုးသင္တန္းေက်ာင္းျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး တကၠသိုလ္မွာ မင္းေအာင္လႈိင္မိန္႔ခြန္းေျပာတဲ့အခါ သိသိသာသာႀကီးတင္းမာသြားၿပီး UNFC ဆန္႔က်င္ေရး၊ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔မ်ားေခ်မႈန္းေရးကို အသားေပးေျပာလာတယ္၊ မူ ၆ ခ်က္ဆိုတာကို ထပ္အမႊန္းတင္လာတယ္။

အဲဒါနဲ႔တခ်ိန္တည္း တတိယမူၾကမ္းရၿပီးေနာက္စက္တင္ဘာလထဲမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲကိစၥကို အၿငိမ္းစားယူ သြားၿပီဆိုတဲ့ တပ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းႀကီးက တိုက္႐ိုက္ျပန္ကိုင္လိုက္တယ္လို႔ သတင္းေတြထြက္လာတယ္။ ေဒၚစုကိစၥ၊ အေျခခံဥပေဒကိစၥ၊ ႏိုင္ငံတကာကိစၥေတြကို သမတနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ကကိုင္ၿပီး တိုင္းရင္းသားကိစၥ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ ေတြကို သူကိုယ္တိုင္ကိုင္မယ္လို႔ ကာလံုကိုေခၚေျပာတယ္လို႔ ၾကားခဲ့ရတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ဗုိလ္ေအာင္မင္း တေယာက္ သိသိသာသာအသံတိတ္သြားသလို၊ ပါေလရာ MPC ေတြလဲ ၿငိမ္ကုတ္သြားေတာ့တယ္။

ဒီလိုနဲ႔ အခုလို စတုတၳမူၾကမ္းျပႆနာေတြ ေပၚလာ၊ တိုက္ပြဲေတြလဲျဖစ္လာေတာ့တာပါဘဲ။ ၁၉၈၉-၂၀၁၀ ကာလ တံုးကလို ဘယ္အပစ္ရပ္အဖြဲ႔ထဲက ဘယ္သူ႔ကိုထုတ္ခိုင္းတာ၊ ဘယ္သူ႔ကို ဘယ္ရာထူးကျဖဳတ္ခိုင္းတာ၊ ဘယ္ေၾကညာ ခ်က္ကို ျပန္႐ုပ္သိမ္းခိုင္းတာ၊ ဘယ္စခန္း ဘယ္တပ္ဖြဲ႔ကို ေနာက္ဆုတ္ခိုင္းတာ၊ ဘယ္တပ္ဖြဲ႔ကို လက္နက္အပ္ခိုင္းတာ စသျဖင့္ တရားဝင္လိုလို တရားမဝင္လိုလိုနဲ႔ ႐ူးသလိုေပါသလိုလုပ္လာတယ္။ လက္သည္မေပၚတဲ့ ေသနတ္သံေတြ၊ ဗံုးေပါက္သံေတြလဲ ေပၚလာၿပီး လက္ညႇိဳးထိုးျပတာေတြ ျဖစ္လာသလို ဆိုက္ဝါးေဆးထိုးတာေတြလဲ ပလူပ်ံလာတယ္။ တပ္ေပါင္းစုထဲက အဖြဲ႔အစည္းေတြအခ်င္းခ်င္းၾကား သပ္လွ်ဳိတာ၊ အဖြဲ႔အစည္းတခုတည္းမွာကုိ အကြဲအျပဲေတြ ဖန္တီး တာတို႔ဟာ ၂၀၁၀ မတိုင္ခင္တံုးကလို ေတြ႔လာရတယ္။ တဖက္မွာ ေတာက္ေလွ်ာက္ဖိအားေပး၊ တရစ္ၿပီးတရစ္ လည္ပင္းညႇစ္၊ တဖက္မွာ စီးပြားေရးမက္လံုးေတြနဲ႔ဆြယ္၊ ေနာက္တဖက္က အစြမ္းကုန္လိမ္ညာမႈိင္းတိုက္တာဟာ ဟစ္တလာေခတ္ကတည္းက သံုးခဲ့တဲ့ ဂႏၶဝင္ေျမာက္ ဖက္ဆစ္နည္းနာေတြဘဲျဖစ္တယ္။

၁၉၈၉-၂၀၁၀ ပထမလႈိင္းအပစ္ရပ္ကိစၥကို ခင္ၫႊန္႔က ေရွ႕ေဆာင္ထိုးထြင္းမႈရွိရွိ ကိုင္တြယ္ခဲ့တယ္လို႔ နာမယ္ထြက္ခဲ့ ေပမဲ့ တကယ္ေတာ့ အားလံုးဟာ တပ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းႀကီးမူပိုင္ ကလိမ္ကက်စ္ စစ္ဝါဒနည္းနာေတြဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ၂၀၁၄ စက္တင္ဘာမွာစတဲ့ တတိယလႈိင္းအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကလဲ စာဖတ္ေနသူႀကီးရဲ႕ ေရႊ႕ကြက္ေတြအတိုင္း စ,လွမ္းေနတဲ့အတြက္ ဦးသန္းေရႊတေယာက္ သိုင္းဝတၳဳဖတ္ရင္း စစ္သခင္ဝါဒရဲ႕ မၿငိမ္းခ်မ္းေရးအရသာကို စံစားေနမုာ ျမင္ေယာင္ေနမိပါတယ္။

ဒါေလာက္ဆိုရင္ ေခါင္းမာသူေတြကဘယ္သူလဲ၊ ေပ်ာ့ေျပာင္းသူေတြကဘယ္ဝါလဲ၊ အျပဳတ္ေခ်မႈန္းေရးလုပ္ခ်င္သူေတြ ကဘယ္သူလဲ၊ တကယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရခ်င္သူေတြက ဘယ္ဝါလဲဆိုတာ အားလံုးသိႏိုင္ၾကပါၿပီ။

မုိးမခမွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။