ကင္ဆာေရာဂါ ေၾကာက္စရာလား

ရဲ၀င့္ဦး (ဇီ၀ကမၼေဗဒ)

ကင္ဆာေရာဂါလို႔ ဆိုလိုက္တာနဲ႔ ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာ နိဂံုးအေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနတဲ့ ေရာဂါအျဖစ္ လူတိုင္းလိုလို သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားသူ ၁.၅ သန္း ရွိမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။ ထို႔ျပင္ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုုးသူေတြဟာ တစ္ရက္ကို အေယာက္ ၁၅၀၀ ခန္႕ ရွိပါေနတယ္။ တနည္းအားၿဖင့္ ဆိုရင္ေတာ့ ေသဆံုးသူ ေလးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ဟာ ကင္ဆာ ေရာဂါေႀကာင့္လို႕ ဆိုရပါလိမ္႔မယ္္။

ဒါဆို အဲဒီလို ဆိုးရြားတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါဆိုးႀကီးကို တိတိက်က်မသိရွိဘဲနဲ႔ မွန္းျပီး ေၾကာက္ေနရမွာလား ဆိုတာ ေမးစရာ ရွိလာပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ားစုမွာ သက္ဆိုင္ရာ ေနရာကိုလိုက္ျပီး ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ လကၡဏာ တခ်ဳိ႕ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေလးေတြကို သတိထားျခင္းျဖင့္ ကိုယ့္မွာ ကင္ဆာေရာဂါရွိေနမလား ဆိုတာကို သတိထားႏိုင္ျပီး အခ်ိန္မေႏွာင္းခင္မွာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ေဆးပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ျပသေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ လိုအပ္တဲ့ ကုသမႈေတြကို ခံယူဖို႕လိုအပ္ၿပီလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ကင္ဆာေရာဂါမွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ အခ်ဳိ႕ေသာ အခ်က္ေတြဟာ တျခားေရာဂါေတြမွာလည္း ေတြ႕ႏိုင္တာမို႔ ဒီလကၡဏာရွိတဲ့သူတိုင္းကို ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ေနပါျပီလို႔ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ သို႕ေသာ္ ဒီအခ်က္ေတြကို ေတြ႕တဲ့သူေတြဟာ ကင္ဆာျဖစ္ဖို႔ အလားအလားရွိတဲ့ အုပ္စုမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ပိုမိုသတိထားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ဆိုရရင္ေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူ၊ ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ား ေသာက္သံုးသူ၊ ဓာတ္ေရာင္ၿခည္မ်ားႏွင့္ အလုပ္လုပ္ရသူ၊ စက္ရံုအလုပ္ရံုမ်ားမွာ အလုပ္လုပ္သူ၊ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားကို အစဥ္မျပတ္ကိုင္တြယ္ သံုးစြဲေနရသူ၊ ကင္ဆာမ်ိဳးရိုးဗီဇရွိသူႏွင့္ အသက္အရြယ္ႀကီးရင္႔သူ စသည္ျဖင့္ေပါ့။


သတိထားမိသင့္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေလးေတြကေတာ့…

၁။ ခၽြဲသလိပ္မ်ားေၾကာင့္ အသက္ရႈၾကပ္ၿခင္း သို႕မဟုတ္ အသက္ရႈရပ္ျခင္း။
ဒီလကၡဏာကို သာမန္ အဆုတ္ေရာဂါမ်ားမွာလည္း ေတ႔ြႏိုင္ပါတယ္။ ထို႔အျပင္ အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာမ်ားထဲက တစ္ခုအေနနဲ႔လည္း ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ကာလၾကာရွည္စြာ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း နဲ႕ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ ေသြးကင္ဆာ၊ အဆုတ္ကင္ဆာသမားေတြမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ေခ်ာင္းကို ဆိုးဆိုး႐ြား႐ြား ဆိုးတာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။

၂။ မၾကာခဏ ဖ်ားနာျခင္းႏွင္႔ ေရာဂါပိုး၀င္လြယ္ျခင္း။
ဖ်ားနာျခင္းဟာ ေယဘုယ် လကၡဏာ တစ္ခုျဖစ္သလို ဒါဟာ ေသြးကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာ တစ္ခုျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆုိေတာ့ ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္ပြားသူေတြမွာ ရိုးတြင္းျခင္ဆီကေန ထုတ္လုပ္တဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြကို ပံုစံပ်က္ေစပါတယ္။ ခုခံအားစနစ္မွာ ပံုစံမမွန္တဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြေၾကာင့္ ခုခံအားစနစ္ကို ထိခုိက္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးကင္ဆာရွိသူေတြမွာ မၾကာခဏ ဖ်ားနာတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

၃။ အစားအေသာက္မ်ား မ်ိဳခ်ရာတြင္ အခက္အခဲျဖစ္ျခင္း။
အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ကင္ဆာတခ်ိဳ႕နဲ႕ လည္ပင္း ကင္ဆာေတြမွာ အစားေသာက္ မ်ိဳခ်ရတာ ခက္ခဲတတ္ပါတယ္။

၄။ သနံ အႀကိတ္ေလးမ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္း (သို႕မဟုတ္) လည္ပင္းေပါင္ၿခံ တို႔မွအဖုအႀကိတ္မ်ား။
သနံႀကိတ္ေလးမ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္းဟာ သနံအဖြဲ႔အစည္းရဲ့ အလုပ္လုပ္ေဆာင္မႈ မမွန္ကန္ျခင္းကို ေဖာျ္ပပါတယ္။ ဒါဟာ ကင္ဆာတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးရဲ့ ေရွ႕ေျပး လကၡဏာ ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

၅။ အတြင္းေၾကအနာ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္ျခင္း (သို႕မဟုတ္) ေသြးတိတ္ရန္ၾကာျမင့္ျခင္း။
ေသြးကင္ဆာျဖစ္တဲ့သူေတြမွာ ဒီလိုလကၡဏာေတြကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ေသြးျဖဴဥနဲ႕ ေသြးဥမႊားေတြမွာ ျပႆနာရွိျခင္းေၾကာင့္လို႔ပဲ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာႏိုင္ပါတယ္။

၆။ အလိုလို အားနည္းေနျခင္းႏွင္႔ ေမာပန္းလြယ္ျခင္း။
ဒါကေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ကင္ဆာေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းျပခ်က္မရွိဘဲ ေမာပမ္းလြယ္ေနမယ္၊ အားနည္းေနမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႕ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။

၇။ အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း။
“ငါ ဆာလဲ မစားဘူး။ စားလဲ မစားႏိုင္ဘူး” ဆိုတဲ့ စကားသံမ်ားကို တခါတေလ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ၾကားရတတ္ပါတယ္။ ဒီလကၡဏာကို သားအိမ္ကင္ဆာသမားေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

၈။ တင္ပါးႏွင့္ ၀မ္းဗိုက္တစ္၀ိုက္တြင္ နာက်င္ျခင္း။
ေလပြျခင္းႏွင့္ တြဲၿပီး ၀မ္းဗိုက္ႏွင့္ တင္ပါးတ၀ိုက္တြင္ နာက်င္ကိုက္ခဲပါက သားအိမ္ကင္ဆာကို ထည့္ၿပီး စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၀မ္းဗိုက္တ၀ိုက္ နာက်င္ျခင္းဟာ ဆိုရင္ျဖင့္ ေသြးကင္ဆာေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံရတဲ့ သရက္ရြက္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

၉။ စအိုမွ ေသြးက်ျခင္းႏွင့္ ၀မ္းသြားရာမွာေသြးပါျခင္း။
လိပ္ေခါင္းနဲ႔ စအိုကဲြနာေတြမွာ ၀မ္းသြားလွ်င္ ေသြးပါတတ္သလို အူမႀကီး နဲ႕ စအိုကင္ဆာေတြမွာ ေတြ႕တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာ၀န္ေတြက အိမ္သာမွာ ေသြးေတြ႔ၿပီဆိုတာနဲ႔ ေဆးခန္းျပသင့္ေၾကာင္းနဲ႕ လိုအပ္ပါက ၀မ္းစစ္ေဆးျခင္း၊ အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းကို မွန္ေျပာင္းျဖင့္ ၾကည့္ရႈျခင္းမ်ားကုိ လိုအပ္သလို လုပ္သင္႔ေႀကာင္း အၾကံျပဳထားပါတယ္။

၁၀။ အေၾကာင္းအရင္း ခိုင္ခိုင္မာမာမေတြ႕ရွိဘဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ရုတ္တရက္္က်ျခင္း။
အူမႀကီး၊ အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေႀကာင္း ကင္ဆာတခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်တတ္ပါတယ္။ အသည္းကို ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားတတ္တဲ့ ကင္ဆာမ်ိဳးေတြမွာလည္း စားခ်င္စိတ္ကို ေလ်ာ႔နည္းေစတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

၁၁။ အစာအိမ္မွာ မသက္မသာခံစားရျခင္း။
အစာအိမ္နာျခင္း နဲ႕ ဗိုက္ေအာင့္တတ္ျခင္းေတြကိုလည္း အူမႀကီးကင္ဆာမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါေသးတယ္။

၁၂။ သားျမတ္ နီရဲ ေရာင္ရမ္း နာက်င္ျခင္း။
သားျမတ္ကင္ဆာသမားေတြမွာ ဒီလိုလကၡဏာေတြကို ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ အဲဒီလို အေျခအေနကို ႀကံဳလာခဲ့ၿပီဆိုရင္ေတာ့ တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ဆရာ၀န္ကို သြားေရာက္ ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။

၁၃။ သားျမတ္ေခါင္း ပံုစံေျပာင္းလဲျခင္း။
သားျမတ္ကင္ဆာကေတာ့ ဆရာ၀န္ဆီ မေရာက္ခင္ကတည္းက အမ်ိဳးသမီးေတြ သတိထားမိႏိုင္တဲ့ အမ်ိဳးအစားပါလို႔ ေျပာရင္ မမွားပါဘူး။ သားျမတ္ေခါင္း ပံုစံနဲနဲ ေျပာင္းတာနဲ႔ ေရာဂါ ရွာေဖြေရးလုပ္သင့္ၿပီဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုေတာ့ မေမ့အပ္ပါဘူး။

၁၄။ ဓမၼတာမမွန္ေတာ့ျခင္း။
တခါတေလမွာ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ ရာသီေသြးလာတာ ကိုေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလြန္အမင္း နာက်င္ျခင္းကိုလည္း ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာဆိုရင္ျဖင့္ သားအိမ္န႔ဲဆိုင္တဲ့ ကင္ဆာေတြရဲ႕ လကၡဏာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါရွာေဖြကုသႏုိင္ဖို႔အတြက္ ေဆးပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။

၁၅။ မ်က္ႏွာ ေရာင္ရမ္း ေဖါသြပ္ျခင္း။
တခါတရံ မ်က္ႏွာမွာ ေရာင္ရမ္းေဖာသြပ္ျခင္းနဲ႕ နီျမန္းျခင္းေတြကို အဆုတ္ကင္ဆာရဲ႕ ေရွ႔ေျပး အေနနဲ႔ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။

၁၆။ အေရျပားတြင္ အဖုအႀကိတ္ႏွင့္ အနီကြက္မ်ား ေပၚလာျခင္း။
အေရျပားမွာ တစ္ခုခု အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္မျဖစ္ကို အၿမဲတေစ ေစာင့္ၾကည့္ေနဖို႕လိုအပ္ပါတယ္ ။ ဒါမွသာလ်ွင္ အေရျပားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကင္ဆာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၇။ လက္သည္းေျခသည္းခြံမ်ားတြင္ ေျပာင္းလဲျခင္း။
လက္သည္း ေျခသည္းမ်ား ညိုမည္းလာျခင္းႏွင္႔ အမည္းစက္ေလးမ်ား ေပၚလာျခင္းကို အေရျပားကင္ဆာေတြမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ လက္ေခ်ာင္းထိပ္ေလးေတြမွာ တင္းပုတ္ပံုစံကဲ့သို႔ ႀကီးလာျခင္းကေတာ့ အဆုတ္ကင္ဆာရဲ့ လကၡဏာတစ္ခုပါ။ ဒါ႔အျပင္ လက္သည္းေျခသည္း အေရာင္မ်ားေဖ်ာ႔ျခင္း၊ ျဖဴျခင္းမ်ားကိုေတာ့ အသည္းကင္ဆာမွာ ေတြ႔ရတတ္ ျပန္ပါတယ္။

၁၈။ ခါးနာျခင္း။
အသည္းကင္ဆာခံစားရသူ အမ်ားစုကေတာ့ ခါးနာတယ္ လို႔ေျပာၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သားျမတ္ကင္ဆာသမားေတြမွာလည္း ခါးနာတာကို ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြက နံရိုးေတြနဲ႔ ေက်ာရိုးေတြကိုပါ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားႏိုင္လို႕ပါပဲ။

အမွန္တကယ္ကေတာ႔ လူတိုင္းလူတိုင္း မိမိတို႔ကိုယ္မွာ ဘာေတြ ေျပာင္းလဲေနတယ္ဆိုတာကို အစဥ္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည္႔ေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အားလံုး သိတဲ့အတိုင္းပါပဲ ေရာဂါတစ္ခုဟာ ေစာေစာ သိတယ္ဆိုရင္ ကုသေရးမွာ ေအာင္ျမင္ဖို႕ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားပါတယ္။ ေနာက္ထပ္သိထားသင့္တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ က်န္းမားေရးနဲ႕ ညီညြတ္စြာ ေနထုိင္တတ္ျခင္းဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ကာကြယ္ရာမွာ ထိေရာက္တဲ့ နည္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အိပ္ေရး၀၀အိပ္ျခင္း၊ သင့္တင္႔ မ်ွတစြာစားသံုးျခင္း၊ ေလ႔က်င္႔ခန္း၊ မွန္မွန္လုပ္ျခင္းနဲ႕ စိတ္ဖိစီးမႈကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလ်ွာ့ခ်ျခင္းတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ၾကည့္ပါ။ အမွန္တကယ္ အက်ိဳးရွိေၾကာင္း သိလာပါလိမ္႔မယ္။

တကယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါဟာ ကာကြယ္လို႔ရပါတယ္။ ဘာေၾကာင္႔လည္းဆိုေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ားစုဟာ အ၀လြန္မႈ၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းျခင္း၊ အစာအဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနလို႔ပါပဲ။ ေနာက္ကၽြန္ေတာ္တို႔ သတိမထားမိတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ဗိုက္တာမင္ဒီ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းပါပဲ။ အခု သိလာရတဲ့ အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ဗိုက္တာမင္ဒီကိုသာ ေကာင္းေကာင္း ျဖည့္တင္းထားမယ္ဆိုရင္ ကင္ဆာရဲ႕ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္တစ္ခုပါပဲ။

ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ႔ ေလ်ာ႔နည္းေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ ...

၁။ ဗိုက္တာမင္ဒီ ပမာဏကို မေလ်ာ့က်ေအာင္ထိန္းထားျခင္း ။
အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အတိုင္းပါပဲ။ ဗိုက္တာမင္ဒီ ပမာဏကို ေလ်ာ့က်မေနေအာင္ ထိန္းထားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဘယ္နည္းေတြနဲ႔ ဗိုက္တာမင္ဒီကို ရယူမလဲ။ အေကာင္းဆံုးနဲ႔ သဘာ၀အက်ဆံုးကေတာ့ ေနေရာင္ျခည္ကေန ရယူျခင္းပါပဲ။ ေနေရာင္ျခည္ကို ထိေတြ႔ျခင္းနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ဗိုက္တာမင္ဒီကို ရယူႏုိင္ပါတယ္။ မလံုေလာက္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဗိုက္တာမင္ဒီ ပါတဲ့ ေဆး၀ါးမ်ားကေန တဆင့္ ဗိုက္တာမင္ဒီ ပမာဏကို ျဖည့္တင္းႏိုင္ပါတယ္။
၂။ အ၀လြန္မႈမွ ကာကြယ္ျခင္း ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ကာဗိုဟိုက္ၿဒိတ္ ပမာဏကို တက္ေစမယ္႔ ဆန္၊ ေျပာင္း၊ အာလူး စတာေတြကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလွ်ာ႔စားဖို႔ပါပဲ။ ဒီအစားေသာက္ေတြဟာ အ၀လြန္ျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကင္ဆာဟာ အ၀လြန္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီအစားအေသာက္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းအားျဖင့္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားႏိုင္မႈကို ေလ်ာ႔က်ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၃။ ေလ႔က်င့္ခန္း မွန္မွန္လုပ္ျခင္း ။
ေလ႔က်င့္ခန္း မွန္မွန္လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါကို အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ကာကြယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ႔ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ အ၀လြန္မႈကေန ကာကြယ္ေပးတဲ့ အျပင္ ဆဲလ္ထဲက ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ကိုပါ ေကာင္းမြန္ေစတဲ့အတြက္ ထိေရာက္တဲ့ ကာကြယ္နည္း တစ္ခုလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
၄။ မ်ွတစြာစားသံုးၿပီး အိပ္ေရး၀ေအာင္ အိပ္စက္ျခင္း ။
ကင္ဆာေရာဂါကို အဓိက ကုသတဲ့ ေဆးရံုတစ္ခုကေန လုပ္ထားတဲ့ သုေသသန တစ္ခုအရ က်န္မာေရးနဲ႔ ညီညြတ္စြာ စားသံုးၿပီး အိပ္စက္ခ်ိန္ မွန္ကန္ျခင္းဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ နည္းတစ္ခုပဲျဖစ္တယ္လို႔ သူတို႔က အခိုင္အမာ ဆိုပါတယ္။
၅။ အဆိပ္ေတာက္မ်ား ဓါတုေဗဒပစၥည္းမ်ားမွ တတ္ႏိုင္သမ်ွေရွာင္ရွားျခင္း ။
ျဖစ္ႏိုင္သမ်ွေတာ့ အဆိပ္ေတာက္ျဖစ္ေစေသာ အရာမ်ားမွ ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ေတာ့ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား၊ ေလထုညစ္ညမ္းျခင္း၊ အိမ္သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ ဓာတုေဗဒေဆးမ်ားပါပဲ။
၆။ လက္ကိုင္ဖုန္း အသံုးျပဳမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ုျခင္း ။
လက္ကိုင္ဖုန္းေတြဟာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္မႈကို ၿဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခ်က္ပါပဲ။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္မႈဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္တဲ့ အတြက္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လက္ကိုင္ဖုန္း အသံုးျပဳမႈကို ေလွ်ာ႔ခ်သင့္ပါတယ္။

အထက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ေတြကို လုိက္နာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ကို ေတာ္ေတာ္ေလး တားဆီး ေပးႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္္။

ကင္ဆာျဖစ္လာရင္ ဘာလုပ္ၾကမလဲ.....

ကင္ဆာ ျဖစ္လာၿပီဆုိိရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါကို ကၽြမ္းက်င္တဲ႕ ဆရာ၀န္မ်ားနဲ႔ျပသၿပီး ဓာတုေဗဒ ေဆးသြင္း ကုသျခင္း (chemotherapy) ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပး ကုသျခင္း (radiation therapy) နဲ႔ ခြဲစိပ္ကုသျခင္း (surgical operation) မ်ားကို လုိအပ္သလို လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္ ။

ကာကြယ္ျခင္းဟာ ကုသျခင္းထက္ ထိေရာက္တယ္ဆိုတဲ့ စကားအတိုင္း တတ္ႏိုင္သမွ် ကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ၾကပါစို႔။

ရဲ၀င့္ဦး (ဇီ၀ကမၼေဗဒ)