အမႈိက္က စၾကပါစို႔

ျမန္မာဆို႐ိုးေတြထဲက “အမႈိက္က,စ ျပာႆဒ္မီးေလာင္” ဆိုတာကို အားလုံး ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္စီး ဆုံး႐ႈံးမႈေတြရဲ့ အစဟာ အမိႈက္လို ဘာမဟုတ္တဲ့ အရာေတြက စတတ္တယ္လို႔ သတိေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွးတုန္းကေတာ့ အမိႈက္ဆိုတာ ဘာမွမဟုတ္တဲ့ စြန္ပစ္ပစၥည္း ျဖစ္ေပမယ့္ ယေန႔ေခတ္မွာေတာ့ အမိႈက္ဆိုတာ လူေတြရဲ့ အသက္ရွင္ ရပ္တည္မႈအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ က႑တရပ္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ၿမိဳ႕မွာေနေန ေတာမွာေနေန အမႈိက္ကို စနစ္တက် စြန္႔ပစ္တတ္ျခင္းဟာ လူတေယာက္အတြက္ မရွိမျဖစ္ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး တခုပါ။ လူတဦးခ်င္းစီ အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္သလို၊ ၿမိဳ႕တခု ႏိုင္ငံတခု အတြက္လည္း အလြန္ကို အေရးႀကီးတဲ့ လုပ္ငန္းတခုပါပဲ။ ဒီထက္ပိုရင္ေတာ့ လူသားေတြ တည္မွီေနရတဲ့ ကမာၻႀကီး မပ်က္မစီး စိမ္းလန္းစိုေျပဖို႔ အေရးဟာ လူေတြ စြန္႔ပစ္လိုက္တဲ့ အမိႈက္ေတြေပၚမွာ မ်ားစြာ တည္ေနတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္မွာပါ။

က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြ အမိႈက္ကို စနစ္တက် စြန္႔ပစ္တတ္ၿပီလား။


ဒီေမးခြန္းကို ေမးလိုက္ေတာ့ လြန္တယ္လို႔ ထင္ခ်င္ ထင္ပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ လိုအပ္တယ္ ထင္လို႔ ေမးလိုက္ပါၿပီ။ အေၾကာင္းကို ဆိုရရင္ ဧၿပီ ၁၅ ရက္ေန႔က ကိုရီးယားႏိုင္ငံ ပူခၽြန္းၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ျမန္မာသႀကၤန္ပြဲမွာ လာေရာက္ေပ်ာ္ရႊင္ၾကတဲ့ ေရႊျမန္မာတို႔ရဲ့ အမိႈက္ပစ္ပုံကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဒီေမးခြန္းဟာ ေမးဖို႔ လုံေလာက္ေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ယေန႔ေခတ္မွာ အမိႈက္စြန္႔ပစ္တဲ့ စနစ္ကို ေဒသအလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားက စီစဥ္ေပးၾကရပါတယ္။ လူတေယာက္အဖို႔ ကိုယ့္ေဒသမွာ ဘယ္လိုဘယ္နည္း အမိႈက္စြန္႔တဲ့ စနစ္ကို က်င့္သုံးခဲ့သည္ ျဖစ္ေစ၊ အျခားေဒသ တခုကုိ ေရာက္ရင္ေတာ့ သူ႔ေဒသက သတ္မွတ္ထားတဲ့ စနစ္အတိုင္း လိုက္နာၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စနစ္ေတြက ေဒသအလိုက္ ကြာတယ္ ဆိုေပမယ့္ အေျခခံ သေဘာကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ ကိုရီးယား ေရာက္လာတဲ့ ျမန္မာေတြ အဲဒီ အေျခခံ သေဘာကို မသိေသးဘူး ဆိုရင္ေတာ့ သိေအာင္အရင္ လုပ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူ႔ေနရာသူ႔ေဒသမွာ အံ၀င္ခြင္က် ေနထိုင္သြားႏိုင္ဖို႔ သူ႔စနစ္ကို လိုက္နာရမွာ ျဖစ္္လို႔ပါ။

ျမန္မာအသင္း အပါအ၀င္ ကိုရီးယားက ျမန္မာအသင္းအဖြဲ႕ေတြဟာ ပြဲလမ္းသဘင္ စီစဥ္က်င္းပတာ၊ အမိႈက္စြန္႔ပစ္တာ ေတြကို ပူခၽြန္းၿမိဳ႕က သတ္မွတ္ထားတဲ့ စနစ္အတိုင္း အကၽြမ္းတဝင္ လုပ္တတ္ကိုင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ အမိႈက္ကိစၥကပဲ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္စဥ္ ပိုပိုဆိုးလာတာကို ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ပြဲေတြထဲမွာ သႀကၤန္ပြဲကေတာ့ လက္အဝင္ဆုံးပါ။ ျပင္ပ ကြင္းထဲမွာ က်င္းပတာရယ္၊ အစားေရာ အေသာက္ေရာ စုံတာရယ္ေၾကာင့္ ေလေရာမိုးေရာ ဆိုပါေတာ့။ မ႑ပ္ ၂၄ ခုက ေကၽြးတဲ့ ပြဲ ၄၀၀၀ ေက်ာ္စာရဲ့ တခါသုံး ေဖာ့ခြက္၊ စကၠဴခြက္၊ ပလတ္စတစ္ဇြန္း၊ တူ စတာေတြ၊ ေရဗူး၊ အေအးဗူး၊ ဘီယာဗူး၊ အရက္ပုလင္း စတာေတြ၊ ကၽြတ္ကၽြတ္အိတ္နဲ႔ စကၠဴပုံး စတာေတြ အားလုံးစုလိုက္ရင္ အမိႈက္ပုံႀကီး တပုံစာ ရပါတယ္။

ပြဲတခုလုပ္ဖို႔ ေနရာ ငွားရင္ ရွိရင္းပစၥည္းေတြ မပ်က္စီးဖို႔နဲ႔ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ဖို႔ တာ၀န္ခံရပါတယ္။ ပြဲစီစဥ္သူေတြက အမိႈက္ ဘယ္ေလာက္ထြက္မယ္ ဆိုတာ ႀကိဳတြက္ထားၿပီးသားပါ။ မ႑ပ္တိုင္းရဲ့ ေရွ႕ေကာ ေနာက္မွာပါ အမိႈက္အိတ္ ၂ မ်ဳိးစီကို အလုံအေလာက္ ခ်ိတ္ေပးထားပါတယ္။ လိုရင္လည္း ထပ္ေတာင္းလို႔ ရပါတယ္။ ေရွ႕ဖက္က အိတ္အနက္မွာ ေဖာ့ခြက္ စကၠဴခြက္နဲ႔ တူ ဇြန္းေတြ ထည့္ဖုိ႔၊ အိတ္အျဖဴမွာ ပုလင္းနဲ႔ ဗူးခြံေတြ ထည့္ဖို႔ပါ။ မ႑ပ္ေနာက္ဖက္ အိတ္အနက္က စားၾကြင္းစားက်န္ေတြ ထည့္ဖုိ႔ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုပဲ စီစဥ္ထားထား ပြဲသိမ္းလို႔ အိတ္ေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္ အားလုံး ေရာေနေတာ့တာပါပဲ။

မ႑ပ္တာ၀န္ခံေတြက အစပိုင္းမွာေတာ့ သပ္သပ္စီ ခြဲၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပြဲရွိန္တက္လာခ်ိန္မွာေတာ့ ဘယ္သူမွ မႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ေရွ႕ကခြဲ ေနာက္က ေရာပါပဲ။ ဒီႏွစ္မွာဆိုရင္ မ႑ပ္ ၃-၄ ခုေလာက္ပဲ ႏိုင္ေအာင္ သိမ္းႏိုင္ပါတယ္။ က်န္တာေတြ ေျဗာင္းဆန္ခ်က္ကေတာ့ စံခ်ိန္တင္ေလာက္ပါရဲ့။

ပြဲမတိုင္ခင္မွာ ကိုဘိုဘုိက ျမန္မာအသင္း ဥကၠ႒ ဦးခင္ေမာင္ရင္ကို - က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ေနရာ ၀ိုင္းလုပ္ေပးရမလဲ - လို႔ ေမးေတာ့ ဦးခင္ေမာင္ရင္က “အမိႈက္သိမ္းဖို႔ လူအင္အား လိုတယ္” လို႔ ေျဖပါတယ္။ ေဘးက နားေထာင္ေနတဲ့ က်ေနာ္က - မ႑ပ္ေတြကို စနစ္တက် သိမ္းဖို႔ မေျပာဘူးလား - လို႔ ၀င္ေမးေတာ့၊ သူက “လုပ္တာပဲ၊ မႏိုင္ဘူး။ တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ပိုဆိုးလာတယ္။ အားလုံးေရာကုန္ေတာ့ အိတ္ေတြကို အကုန္ ျပန္ေမွာက္ တခုခ်င္း ျပန္ခြဲရတာ၊ ပြဲလုပ္ရတာထက္ ပိုၾကာတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြင္းပတ္လည္က ပန္းျခံထဲမွာ စားေသာက္ၿပီး ပစ္ထားတဲ့တာေတြကို လုိက္သိမ္းရေသးတယ္” လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ အမိႈက္ကို စနစ္တက် သိမ္းဆည္းဖို႔ ကိစၥဟာ ပြဲစီစဥ္သူေတြ မ႑ပ္ထြက္သူေတြမွာခ်ည္း တာ၀န္ရွိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပြဲလာသူ လူတိုင္းလူတိုင္းမွာ တာ၀န္ကိုယ္စီ ရွိပါတယ္။ ကိုယ္စားၿပီးသား စကၠဴခြက္ကို ခြက္ထည့္တဲ့ အိတ္ထဲမွာ ထည့္မယ္၊ ဗူးေတြ ပုလင္းေတြကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ အိတ္ထဲမွာ ထည့္မယ္ဆိုရင္ အင္မတန္ လြယ္ကူ ရွင္းလင္းသြားမွာပါ။ စားက်န္ရွိေနရင္ ေနာက္ဖက္မွာ သြန္ၿပီးမွ ခြက္ကုိ ပစ္မယ္ေပါ့။ ဘာမွ အပန္းမႀကီးတဲ့ ကိစၥကေလးကို ဆယ္စကၠန္႔ေလာက္ လုပ္လိုက္ရုံနဲ႔ မိမိကိုယ္တိုင္လည္း ဒီပြဲေတာ္ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္တခုကို ပါ၀င္ ျဖည့္စြက္ ေဆာင္ရြက္သူ ျဖစ္သြားမွာပါ။

တကယ္ေတာ့ အမိႈက္အစို၊ စကၠဴ၊ ပလတ္စတစ္၊ ဗူး၊ ပုလင္း စသျဖင့္ ခြဲျခား စြန္႔ပစ္တာဟာ ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း လုပ္ေနရတဲ့ အလုပ္တခုပါ။ ၿမိဳ႕ျပေနသူတေယာက္အဖို႔ အလိုလို အသားက်ၿပီးသား ျဖစ္ေနရမွာပါ။

သႀကၤန္ပြဲ လုပ္တဲ့ေနရာဟာ ပူခၽြန္းၿမိဳ႕ ျပည္သူ႔အားကစားကြင္းရဲ့ အပမ္းေျဖရင္ျပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပတ္ပတ္လည္မွာ ပန္းျခံေတြ ရွိၿပီး၊ တဖက္တခ်က္မွာ စားေသာက္ဆိုင္နဲ႔ ကေလးကစားကြင္းတို႔ ရွိပါတယ္။ မည္သူမဆို လြတ္လပ္စြာ လာေရာက္ အပမ္းေျဖႏိုင္ အားကစားလုပ္ႏိုင္တဲ့ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ေနရာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အမိႈက္သိမ္း ၀န္ထမ္း သီးသန္႔ မရွိပါဘူး။ လာေရာက္သူ အားလုံးဟာ ကိုယ့္အမိႈက္ကို ကိုယ့္ဘာသာ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ၾကရပါတယ္။ အမိႈက္စြန္႔ဖို႔ ေနရာေတြ လုပ္ေပးထားပါတယ္။ အပမ္းေျဖ လာေရာက္ၾကသူ ဘယ္သူမွ ရင္ျပင္ေပၚမွာ အမိႈက္မပစ္သလို ပန္းျခံထဲမွာလည္း မပစ္ၾကပါဘူး။

ေရႊပြဲလာ ျမန္မာေတြဟာ သစ္ပင္ရိပ္မွာ အပမ္းေျဖရင္း သႀကၤန္ပြဲကို ခံစားၿပီးရင္ ကိုယ့္အမိႈက္ကိုကိုယ္ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ခဲ့ဖို႔ တာ၀န္ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီေနရာမွ မဟုတ္ပါဘူး။ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ဘယ္ေနရာမွာ မဆို လုပ္ရမယ့္ က်င့္၀တ္တခုပါ။ ပိုက္ဆံေပးၿပီး စားရတဲ့ ေကာ္ဖီဆိုင္ေတြ အျမန္စား ဆိုင္ေတြမွာေတာင္ ကိုယ့္ပန္းကန္ ကိုယ့္အမိႈက္ကို စနစ္တက် စြန္ပစ္ခဲ့ရတယ္ ဆိုတာကို သတိမူမိရင္၊ အမ်ားျပည္သူေနရာမွာ ပိုလို႔ေတာင္ သတိမူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပြဲကိုလာတယ္ဆိုတာ ပြဲျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္တာပါပဲ။ ကိုယ့္ရဲ့ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈဟာ သူတပါးအေပၚ ဝန္ပိုမက်ေစေအာင္ သတိျပဳလိုက္မယ္ဆုိရင္ လွပျပည့္စုံသြားမွာ အမွန္ပါ။

ဒီႏွစ္ အမိႈက္လိုက္သိမ္းတဲ့ ညီေလးတေယာက္က - အမိႈက္အိတ္တိုင္းမွာ ကြမ္းတံေတြး ပါတယ္ - လို႔ မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အမိႈက္အိတ္ထဲမွာတင္ မကပါဘူး။ ရင္ျပင္မွာလည္း ရဲေနတာပါပဲ။ ေဆးလိပ္တို ဆိုတာေတာ့ ေျပာဖြယ္ရာ မရွိေပါ့။

“စည္းကမ္းရွိသူ တရာရဲ့ အမိႈက္ကို သိမ္းဖို႔ လူတေယာက္ပဲ လိုတယ္။ စည္းကမ္းမရွိသူ တေယာက္ရဲ့ အမိႈက္ကိုေတာ့ လူတရာနဲ႔ သိမ္းလို႔ မႏိုင္ဘူး” လို႔ ဆိုရိုးရွိပါတယ္။ ခုခါမွာ - အမိႈက္ဆို စည္ပင္ သိမ္းလိမ့္မယ္ - ဆိုတဲ့ေခတ္ ကုန္သြားပါၿပီ။ ကိုယ့္အမိႈက္ကို စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ဖို႔ ကိုယ့္မွာပဲ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ကိုယ္ေနထိုင္ရာ ပတ္၀န္းက်င္ သန္႔ရွင္းလွပဖို႔ လူတိုင္းမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ လူတဦးခ်င္းစီရဲ့ စနစ္တက် အမိႈက္စြန္႔ပစ္ျခင္းဟာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတခုရဲ့ အမွတ္အသား ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ကိုရီးယားမွာ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔ဖလား က်င္းပခါနီးက အမိႈက္စနစ္တက် ပစ္ဖို႔နဲ႔ အမ်ားသုံးအိမ္သာေတြ သန္႔ရွင္းဖို႔ ေငြေၾကးေရာ လူအင္အားေရာ အမ်ားအျပားသုံးၿပီး ကင္ပိန္းခဲ့ၾကတာကို အမွတ္ရမိပါတယ္။ ကိုရီးယားေတြက ကမာၻ႔အလယ္မွာ မ်က္ႏွာမငယ္ခ်င္လို႔ ပါတဲ့။ ဒါကို နမူနာယူၿပီး လိုအပ္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာေတြရဲ့ ပြဲလမ္းသဘင္ေတြမွာ အမိႈက္ကင္ပိန္း လုပ္ရလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာေတြ အမိႈက္ကို စနစ္တက် စြန္႔ပစ္တတ္ၿပီး ေရာက္ရွိေနတဲ့ေနရာမွာ အံ၀င္စံ၀င္ အသားက် ေနႏိုင္ဖို႔ပါ။

မၾကာေသးမီ ကာလက ဧရာ၀တီ ျမစ္ဆုံကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ဖို႔ တမ်ိဳးသားလုံး ဟစ္ေအာ္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အင္မတန္ ေကာင္းပါတယ္။ ျမစ္ဆုံကို ဘာေၾကာင့္ ထိန္းသိမ္းခ်င္တာလဲ။ သဘာ၀၀န္းက်င္ အလွတရားတခုကို မပ်က္စီးေစခ်င္လို႔လို႔ ေျဖၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဟုတ္တာေပါ့။ အစားမထိုးႏိုင္တဲ့ သဘာ၀၀န္းက်င္နဲ႔ အလွတပါး မဟုတ္လား။ ဟိုးအေ၀းက ျမစ္ဆုံကို မပ်က္စီးေစခ်င္ရင္ ကိုယ့္အနားက ၀န္းက်င္ကိုလည္း ကိုယ့္အမိႈက္ေတြနဲ႔ အက်ည္းမတန္ေစသင့္ဘူးေပါ့။

အမိႈက္ကေလး တခုကို စနစ္တက် စြန္႔ပစ္တတ္တဲ့ အက်င့္နဲ႔ အသားမက်ေသးတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတခုဟာ ကိုယ့္ေျမကိုယ့္ေရရဲ့ သဘာ၀အလွ တရားေတြကို စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဖို႔ ေဝးေနလိမ့္ဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။

ေရႊျမန္မာေတြ ေခတ္မီ ယဥ္ေက်းၿပီး သဘာ၀အလွနဲ႔ ျပည့္စုံတဲ့ အနာဂတ္ေတြအတြက္ က်ေနာ္တို႔ေတြ အမိႈက္က စလိုက္ၾကပါစို႔လား။

၀င္းေပၚေမာင္